10 jaar koning Willem-Alexander
Publicatiedatum: 26 april 2023
Op 30 april 2023 is koning Willem-Alexander 10 jaar onze vorst. In die 10 jaar heeft de koning zijn eigen invulling gegeven aan het koningschap. Een terugblik op de troonswisseling en een aantal belangrijke gebeurtenissen uit 10 jaar koning Willem-Alexander.
Na 33 jaar onze koningin te zijn geweest, kondigt koningin Beatrix op 28 januari 2013 in een toespraak aan het Nederlandse volk aan dat zij haar ambt zal overdragen aan haar oudste zoon, kroonprins Willem-Alexander. De abdicatie van de koningin, evenals de inhuldiging van de nieuwe koning, vindt traditioneel plaats in Amsterdam.
Koningin Beatrix kondigt haar aftreden aan tijdens een toespraak op tv.
Abdicatie koningin Beatrix
Op dinsdagochtend 30 april 2013 tekent koningin Beatrix de Akte van Abdicatie in de Mozeszaal van het Koninklijk Paleis op de Dam in Amsterdam. Vanaf dat moment is zij weer prinses en is Willem-Alexander Koning der Nederlanden. Prinses Amalia is nu troonopvolgster geworden en draagt de titel Prinses van Oranje. Prinses Máxima mag de titel koningin dragen.
Koningin Beatrix ondertekent in de Vroedschapskamer (Mozeszaal) van het Koninklijk Paleis de Akte van Abdicatie.
Daarna stelt prinses Beatrix op het balkon van het paleis haar zoon koning Willem-Alexander voor als Koning der Nederlanden. “Gelukkig en dankbaar ben ik u voor te stellen aan uw nieuwe koning: koning Willem-Alexander”, zegt de zichtbaar ontroerde prinses Beatrix. Ongeveer 25.000 mensen op de Dam begroeten de nieuwe koning hartstochtelijk. Vervolgens richt hij een dankwoord aan zijn moeder: “Lieve moeder, vandaag hebt u afstand gedaan van het koningschap. Het waren 33 bewogen en bevlogen jaren, waarvoor wij u intens, intens dankbaar zijn.” Hij bedankt ook de bevolking van Nederland en de aanwezigen op de Dam voor “steun en vertrouwen”. Dan klinkt het Wilhelmus waarna prinses Beatrix het balkon verlaat en de 3 prinsesjes Amalia, Alexia en Ariane op het balkon verschijnen.
Beëdiging en inhuldiging koning Willem-Alexander
In de middag wordt koning Willem-Alexander in de Nieuwe Kerk op de Dam ingehuldigd als Koning der Nederlanden. Alle vorstenhuizen van Europa en ook van daarbuiten zijn vertegenwoordigd. Tevens zijn Europese en mondiale notabelen aanwezig. Verder zijn er delegaties van de 3 staten van het Caribisch deel van het koninkrijk, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Tijdens een speciale Verenigde Vergadering der Staten-Generaal wordt koning Willem-Alexander beëdigd en ingehuldigd.
Vooraf aan de eedaflegging houdt hij een toespraak waarin hij zijn moeder uitvoerig bedankt. Tevens zegt de koning: “Nationale en internationale ervaringen hebben mij gevormd tot wie ik ben. Met vertrouwen durf ik tegen mezelf en tegen de wereld te zeggen: ik aanvaard dit ambt met overtuiging. Daarbij besef ik hoe intens gelukkig ik ben met de steun van mijn vrouw, Máxima. Zij is zich bewust van de persoonlijke begrenzing die haar positie soms van haar vraagt. Zij heeft ons land omarmd en is Nederlandse onder de Nederlanders geworden. Ten volle is zij bereid haar vele capaciteiten in dienst te stellen van mijn Koningschap en ons aller Koninkrijk.” Dan legt de koning de eed af, waarna de aanwezige leden van de Staten-Generaal en gedelegeerden van de Staten van Aruba, Curaçao en Sint Maarten trouw zweren of beloven aan de koning.
Koningsvaart over het IJ
Na een receptie voor de genodigden in het Koninklijk Paleis op de Dam maakt het koninklijk paar met hun dochters een vaartocht over het IJ. Op verschillende locaties langs de vaarroute krijgen zij een feestelijk programma aangeboden. Bij het EYE Filmmuseum wordt voor de nieuwe koning het Koningslied gezongen. Daarna stappen ze aan boord van een boot voor de koningsvaart.
Langs de vaarroute zijn onder andere beelden te zien van Nederlandse successen in de sport. Epke Zonderland vertoont zijn kunsten aan de rekstok. De gouden olympische roeiploeg van de Holland Acht en winnaar van olympisch goud windsurfen Dorian van Rijsselberghe escorteren de Koninklijke Familie. Het Koninklijk Ballet voert een ballet uit en dj Armin van Buuren brengt samen met het concertgebouw Orkest de Bolero en Intense ten gehore. De koning stapt samen met zijn gezin spontaan uit de boot voor een begroeting. De Nederlandse Opera verzorgt een optreden en musicalsterren brengen een medley van Nederlandse musicals. Meer dan 130 schepen van het varend erfgoed liggen voor anker. Na de koningsvaart brengen 10 F-16’s, waarvan 1 in de kleur oranje is geschilderd, een groet door in formatie over het IJ te vliegen. Tussen de 700.000 en 800.000 bezoekers zijn in Amsterdam geweest tijdens de troonswisseling.
Kennismakingstoer door Nederland en Caribisch gebied
In 2023 is Willem-Alexander 10 jaar Koning der Nederlanden. Hij heeft zijn eigen invulling gegeven aan zijn koningschap. Een aantal gebeurtenissen in die 10 jaar hebben we op een rij gezet.
In de maanden na de inhuldiging maken de koning en koningin een kennismakingstoer langs alle provincies van Nederland en alle eilanden in het Caribische deel van het koninkrijk. De toer begint op 28 mei 2013 op het Martinikerkhof in Groningen met een stadswandeling door het centrum. De rondreis eindigt bijna een half jaar later in Palm-Eagle Beach op Aruba, met het startschot van het programma Kansen voor Jongeren Cariben van het Oranje Fonds.
Koning Willem-Alexander en koningin Maxima tijdens het kennismakingsbezoek in het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden.
President Barack Obama van de Verenigde Staten, bondskanselier Angela Merkel van Duitsland en president Xi Jinping van China en andere internationale leiders zijn op 24 maart 2014 te gast op Huis ten Bosch voor een diner. Ze zijn in Nederland voor de Nuclear Security Summit, waar afspraken worden gemaakt over de vermindering van gevaarlijk nucleair materiaal in de wereld en over maatregelen om te voorkomen dat terroristen dit in handen krijgen. Het is de grootste internationale top ooit in ons land gehouden. In zijn tafelrede verwijst de koning naar de geschiedenis van Huis ten Bosch, waar in 1899 de 1e Haagse Vredesconferentie plaats heeft gevonden. Koningin Wilhelmina is gastvrouw en de Russische tsaar Nicolaas II initiatiefnemer van die vredesconferentie.
Toespraak koning Willem-Alexander over neerhalen MH17
Op 17 juli 2014 wordt vlucht MH17 van Malaysia Airlines na vertrek vanaf Schiphol neergehaald boven Oost-Oekraïne. Daarbij komen alle 298 inzittenden om het leven. Onder wie 196 Nederlanders. De hele samenleving is geschokt door deze gebeurtenis. Na een bijeenkomst voor nabestaanden op 21 juli zegt de koning in een toespraak op televisie: “Wij zijn diep geraakt door de schrijnende, persoonlijke verhalen van mensen die dierbaren hebben verloren. Mensen wier leven in scherven ligt. Hun verdriet, hun wanhoop en hun onmacht snijden ons door de ziel. Wij begrijpen hun frustratie en hun gekwetstheid. En we delen hun innige wens dat er klaarheid komt over de oorzaak van deze ramp.” Op de dag van nationale rouw op 23 juli komen de 1e 40 slachtoffers aan op vliegbasis Eindhoven waarbij de koning en de koningin aanwezig zijn.
Als de koning in 2017 50 jaar wordt, nodigt hij 150 mensen uit die op dezelfde dag jarig zijn als hij. “Als u van plan was uw verjaardag niet groots te vieren, is dat mislukt. En anders moet u dit maar zien als de afterparty”, grapt de koning. Ze krijgen op 28 april een feestelijk diner voorgeschoteld op het Koninklijk Paleis op de Dam. De gasten verschillen niet alleen in leeftijd, maar ook in achtergrond en in werkzaamheden. De koning brengt samen met onder anderen een huisarts, een caféhouder, een kapster, een kraanmachinist, een boer, een bioloog, een student, een gepensioneerde grondwerker, een webdesigner en een belastingadviseur een gezellige avond door.
Orkaan Irma en staatsbezoeken
In september 2017 raast orkaan Irma over de Bovenwindse Eilanden. Sint Eustatius, Saba en vooral Sint Maarten worden getroffen. De koning reist op 10 september naar de Cariben om bewoners en hulpverleners een hart onder de riem te steken. Hij bezoekt eerst Curaçao en in de dagen daarna Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius. Binnen 3 maanden bezoekt hij de Bovenwindse Eilanden nogmaals, samen met de koningin om te weten hoe het met hen is gesteld.
In de jaren 2013 tot en met 2022 leggen de koning en koningin 25 staatsbezoeken af. Daarnaast zijn er 7 inkomende staatsbezoeken. Een memorabel staatsbezoek brengen de koning en koningin op 23 en 24 oktober 2018 aan koningin Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk. Ze zijn de 3e Oranje-generatie die tijdens haar lange regeerperiode een staatsbezoek aan haar brengen. Na koningin Juliana en prins Bernhard in 1972 en koningin Beatrix en prins Claus in 1982. Koningin Elizabeth overlijdt op 8 september 2022. De koning en koningin wonen samen met prinses Beatrix op 19 september de uitvaartplechtigheden bij in Londen en Windsor.
Excuses en coronacrisis
Op 10 maart 2020 maakt koning Willem-Alexander excuses voor geweldsontsporingen tijdens het koloniale verleden van Nederland in Indonesië. De koning zegt tijdens een persconferentie: “Voor geweldsontsporingen van Nederlandse zijde in die jaren wil ik hier nu, in navolging van eerdere uitspraken van mijn regering, mijn spijt uitspreken en excuses overbrengen. Dit doe ik in het volle besef dat de pijn en het verdriet van de getroffen families generaties lang voelbaar blijven. Het is hoopvol en bemoedigend dat landen die ooit tegenover elkaar stonden, naar elkaar toe konden groeien en een nieuwe relatie konden ontwikkelen gebaseerd op respect, vertrouwen en vriendschap.”
De koning spreekt op 20 maart 2020 het Nederlandse volk rechtstreeks toe over de coronacrisis. Hij toont zijn medeleven aan de mensen die ziek zijn geworden, alsmede aan hun familie en vrienden. Hij spreekt zijn waardering uit aan de hulpverleners, artsen en verpleegkundigen, die volgens de koning uitzonderlijke prestaties leveren en hij uit zijn trots over de hele medische sector. Ook bedankt de koning het RIVM, de GGD’s en andere instellingen die “op basis van wetenschappelijk onderzoek en ervaringskennis ons de weg wijzen. Zij staan onder hoge druk. Het is belangrijk dat we hun vertrouwen blijven geven en alle aanwijzingen opvolgen.”
Vanwege corona houdt de koning tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei 2020 een toespraak op een volledig lege Dam in Amsterdam. Hij zegt onder meer: “In deze uitzonderlijke maanden hebben wij allemaal een deel van onze vrijheid op moeten geven. Sinds de oorlog heeft ons land iets dergelijks niet gekend. Nu maken we zelf een keuze, in het belang van leven en gezondheid. Toen wérd de keuze voor ons gemaakt. Door een bezetter met een ideologie zonder genade die miljoenen mensen de dood in joeg.”
Amalia lid van de Raad van State en viering 10 jarig koningschap
Op 8 december 2021 wordt kroonprinses Amalia lid van de Raad van State. De koning en koningin zijn daar natuurlijk bij. De koning zegt: “Met trots begeleiden wij onze dochter bij haar intrede in deze Raad die zo’n belangrijke functie vervult in onze democratische rechtsstaat.” Over zijn tijd bij de Raad zegt hij: “Ik heb warme herinneringen aan de vele woensdagen die ik hier aan de Kneuterdijk en aan het Binnenhof heb doorgebracht. De verbinding met de Raad heeft niet alleen mijn kennis verdiept en mijn horizon verbreed, ze heeft me ook in contact gebracht met vele wijze en inspirerende mensen. De vruchten pluk ik tot op de dag van vandaag.” De koning is volgens de Grondwet voorzitter van de Raad van State.
Prinses Amalia en koning Willem-Alexander tijdens de buitengewone vergadering van de Raad van State in de Balzaal.
Koning Willem-Alexander viert op 26 april 2023 met een feestelijke lunch in de Oranjezaal op Paleis Huis ten Bosch dat hij 10 jaar op de troon zit. Hij en koningin Máxima nodigen 100 gasten uit die zich hebben ingezet voor anderen, de buurt of het algemeen belang. De lunch is “voor mensen die een 10 verdienen voor hun inzet voor anderen”, zegt de koning. Voor dit zogenaamde 10Maal hebben Nederlanders tot 20 februari de tijd gehad om iemand voor te dragen.
Bekijk ook het fragment met Josine Droogendijk, waarin zij vertelt over de podcast Door de ogen van de koning met Koning Willem-Alexander en Edwin Evers.
(Bron: Koninklijkhuis.nl, AD, NOS, EenVandaag, Nu.nl, RTL Nieuws, Demorgen.be, Wikipedia. Foto’s: ANP, hoofdfoto: ©RVD – Bart Maat)
