Aardbevingen in Nederland, ook buiten Groningen: waar en hoe vaak komen ze voor?
Publicatiedatum: 27 maart 2023
Als er nieuws over een aardbeving in Nederland is, is dat nieuws de laatste jaren vaak afkomstig uit Groningen. Maar ook elders in het land kunnen aardbevingen voorkomen. Waar en hoe vaak gebeurt dat?
Hoe zijn de aardbevingen in Groningen ontstaan?
Het KNMI concludeert dat de gaswinning in Groningen heel wat aardbevingen heeft veroorzaakt. Het gewonnen gas komt uit een zandsteenlaag, 3 kilometer onder de grond. Deze laag klinkt vervolgens in en dan ontstaan er breuken, met mogelijke aardbevingen tot gevolg. Deze eeuw zijn er in het Groningse aardgasgebied vrijwel elk jaar meer dan 10 bevingen geweest, met een kracht van minstens 1.5 op de Schaal van Richter. Het gebied rond Loppersum is het meest vatbaar voor aardbevingen.
Inmiddels heeft het kabinet besloten om de gaswinning in Groningen stap voor stap af te bouwen. ‘Het is alleen nog beschikbaar als de nood hoog is. Bijvoorbeeld bij een extreem koude winter of bij grote leveringsproblemen. De oorlog in Oekraïne kan hier eventueel toe leiden, maar het Groningenveld wordt alleen gebruikt als allerlaatste optie’, meldt Rijksoverheid. Het KNMI verwacht dat hiermee op de lange termijn een einde komt aan de aardbevingen in het aardgasgebied. “Alleen weten we niet exact op welke termijn”, plaatst Läslo Evers, hoofd seismologie bij het KNMI, een kanttekening. “Dat kan nog vele jaren duren en ook zwaardere bevingen blijven mogelijk.”
Waar in Nederland kunnen nog meer aardbevingen voorkomen?
Voor de zwaarste aardbeving in de Nederlandse geschiedenis moeten we naar de andere kant van het land. In 1992 ontstaat er in de buurt van Roermond een beving met een kracht van 5.8 op de Schaal van Richter, op 15 kilometer onder de grond. Tot in Engeland, Zwitserland en Tsjechië zijn er naschokken, als gevolg van deze beving. De uiteindelijke schade bedraagt circa 170 miljoen gulden, omgerekend 77 miljoen euro. Een verschuiving langs de Peelrandbreuk, die door de bodem van Limburg en Noord-Brabant loopt, is de oorzaak van deze aardbeving in Roermond geweest.
Het Noord-Brabantse Uden ligt ook aan de Peelrandbreuk. Daar zijn meerdere zware aardbevingen geweest, waaronder eentje van 5 op de Schaal van Richter (in 1930). De zwaarste aardbevingen in Nederland zijn sowieso vrijwel allemaal in Zuid-Nederland geweest, van Stramproy en Koningsbosch tot Vught en Meijel. Het record in Groningen is de beving bij Huizinge in 2012 (3.5 op de Schaal van Richter). Daarnaast zijn de aardbevingen bij Alkmaar en Bergen aan Zee in 1994 en 2001 opvallend (tussen de 2.8 en 3.2 op de Schaal van Richter). Het KNMI vermoedt dat deze bevingen te maken hebben met gaswinning, net als in Groningen.
Hoeveel aardbevingen zijn er in Nederland?
Het KNMI maakt onderscheid tussen natuurlijke en geïnduceerde aardbevingen, die ontstaan door bijvoorbeeld mijnbouw of gaswinning. Het aantal geregistreerde bevingen in Nederland schommelt elk jaar. Zo zijn er 65 (58 geïnduceerd, 7 natuurlijk) geweest in 2022, tegenover 95 (75 geïnduceerd, 20 natuurlijk) in 2021 en 90 (76 geïnduceerd, 14 natuurlijk) in 2020. De meeste daarvan vinden plaats in Groningen en Zuid-Limburg.
Van alle bevingen in 2022 zijn er 6 met een score boven 2.0 op de Schaal van Richter. Dit is te vergelijken met een zware vrachtwagen die door de straat rijdt. In de Groningse plaatsen Uithuizermeeden, Wirdum en Zeerijp is dit in 2022 het geval geweest. Het merendeel van de aardbevingen in Nederland gaat dus relatief onopgemerkt voorbij. Maar in het Groningse aardgasgebied zorgen de bevingen direct en indirect voor veel problemen. Sinds de aardbeving bij Huizinge (2012) zijn er ruim 200.000 schadeclaims ingediend, wegens schade aan huizen. Bovendien kampen veel inwoners van dit gebied met stress en andere psychische klachten, heeft de GGD onderzocht.
(Bron: KNMI, Rijksoverheid, 1Limburg, Aardbeving.nl, Groninger Bodem Beweging, GGD Groningen. Foto: Shutterstock)
