Paul Rem: “Prinses Beatrix’ gebroken pols, de Oranjes en breuken”

Een gebroken pols. Met een beetje pech overkomt het u misschien. Maar nu overkwam het de inmiddels 85-jarige oud-koningin Beatrix terwijl zij op de lange latten stond. Haar afwezigheid bij de viering van de 80^ste verjaardag van prinses Margriet, in de Apeldoornse schouwburg Orpheus (praktisch de hele koninklijke familie aanwezig), werd al opgemerkt. Maar prinses Beatrix hecht aan bepaalde tradities en één van die tradities is het beoefenen van wintersport. Al voor de oorlog werd zij als baby al door haar ouders meegenomen naar een populair skigebied en na de bevrijding zij heeft maar weinig keer verstek laten gaan.  

Bernhard ontsnapt aan de dood

Maar een pols breken haalt het niet op de breuken die haar vader prins Bernhard opliep, en waar hij lichtelijk trots op was. Hij was net met prinses Juliana getrouwd, toen hij in de vroege ochtend op een dag in november van Paleis Soestdijk naar Rozenburg bij Hoek van Holland reed om er te gaan jagen.

Een hofjager reed daarom met de prins mee, maar Bernhard zat zelf achter het stuur van zijn groene Ford V8, een tweezitter-cabriolet. Vlak voor Amsterdam had de prins op de straatweg in Diemen de vaart er goed in, toen hij plotseling op een de weg oprijdende zandwagen botste. Door de extreem zware lading van de vrachtwagen (er waren wegwerkzaamheden), kwam de klap extra hard aan. De wagen van de prins was total loss en het was een wonder dat beide inzittenden er levend uit vandaan konden komen.

Last van zijn rug

Prins Bernhard werd nog geruime tijd verpleegd in het toenmalige Burgerziekenhuis te Amsterdam. Echtgenote Juliana, in verwachting van de geboorte van prinses Beatrix, en schoonmoeder Wilhelmina, namen hier korte tijd hun intrek om bij de prins te kunnen zijn. Het stuurwiel van zijn Ford mag dan wel als een trofee tot de dood van de prins in zijn werkkamer op Soestdijk hebben gehangen (nog altijd is daar de afdruk te zien op het behang). Maar als gevolg van de crash zou hij zijn leven lang last blijven houden van zijn rug.

Slechte timing

Zeer onfortuinlijk was de gebroken enkel van Pieter van Vollenhoven. Pijnlijk voor de man zelf, maar vooral de timing was slecht, want de officiële verloving met prinses Margriet zou door koningin Juliana bekend worden gemaakt.

Het waren tumultueuze jaren, op Soestdijk. Prinses Irene besloot zich te verloven met een Spaanse prins die van een andere tak was dan de prins die uiteindelijk wèl koning van Spanje zou worden. De positie van Margriet, 3e dochter van Juliana en Bernhard, werd belangrijker, omdat 2e dochter Irene door haar huwelijk werd uitgesloten van de Nederlandse troon. Margriet en Pieter hadden elkaar tijdens hun Leidse studententijd al vroeg in het vizier, maar Pieter was een burger. Ongehoord! Een prinses trouwt toch niet met een ‘gewone Nederlander’? En toen moest de ophef rondom de verloving van de oudste dochter Beatrix met de Duitser Claus nog beginnen!

De enkel van Pieter van Vollenhoven

Alle ogen waren dus gericht op Margriet en haar verloofde Pieter… die tijdens de wintersport een enkel had gebroken. En die dus in het gips (met een wollen sok er over) op Soestdijk aan het Nederlandse publiek werd gepresenteerd.

De oranjes en breuken

Oranje en breuken, dat is wel een dingetje…. want het overkwam niet alleen prinses Beatrix. In vroeger tijden waren zij soms fataal! Koning-stadhouder Willem III bijvoorbeeld. Hij stierf 2 weken nadat zijn paard tijdens een rit met 1 been in een molshoop terecht kwam. Willem III werd afgeworpen en brak zijn sleutelbeen. Hij overleed aan de complicaties.

Of neem prins Willem IV, de uiteindelijke erfgenaam van de kinderloze Willem III. Toen deze Oranjeprins 5 jaar oud was kwam hij ook op een akelige manier te vallen tijdens het paardrijden en kampte vanaf dat moment met een ernstige vergroeiing van de rug.. Hij hield er een dubbele bochel aan over, die hij later ging verbergen achter een toen al wat ouderwetse pruik. Ook zijn eigen zoontje, de jonge prins Willem V, maakte een val van zijn paard en zou als gevolg van een botbreuk altijd een beetje mank blijven lopen.

Beatrix zit nog stevig in het zadel

Hij miste bovendien 2 voortanden, dat hem blijvend een uitzonderlijk forse bovenlip zou bezorgen. Waren de Oranje-stadhouders soms slechte ruiters? Je zou het haast denken. Gelukkig zit prinses Beatrix, al regeert zij al 10 jaar niet meer, nog stevig in het zadel en zijn van haar geen ongelukken te paard bekend! Dan maar een gebroken pols.

Paul Rem: Paul Rem is kunsthistoricus en conservator op Paleis Het Loo. Hij is bestuurslid van diverse musea, internationaal erkend expert ‘Oude meubelen’ en lid van het ‘TEFAF vetting committee’. Regelmatig schuift hij aan als tafelgast in Tijd voor MAX. Lees hier al zijn columns. 

(Foto: ANP)