Jan Slagter: ‘Ga weer eens wat vaker naar een museum!’

Aan de exploderende bezoekerscijfers voor de Vermeer-tentoonstelling in het Rijksmuseum zou je het niet zeggen, maar de Nederlandse musea kruipen na 2 moeizame coronajaren nog maar langzaam uit het dal. Terwijl er zo veel moois is te beleven!

Mooie kijkcijfers

Het MAX-programma De Nieuwe Vermeer ging ter opvolging van Heel Holland Bakt op de zondagavond van start met prachtige cijfers; de 1e aflevering van het door Dionne Stax gepresenteerde programma trok ruim 1,2 miljoen kijkers. Misschien nog wel meer tot de verbeelding spreken de enorme aantallen verkochte kaartjes voor de Vermeer-tentoonstelling in het Rijksmuseum.

In een mum uitverkocht

Die is nog te bezoeken tot en met 4 juni. Niet eerder waren er zo veel werken van de 17de-eeuwse meester bij elkaar te zien: 28 van de circa 37 schilderijen zijn overgekomen vanuit de hele wereld. Ook hangen er in het museum 7 werken die niet eerder in Nederland zijn getoond. De nationale en internationale belangstelling is enorm. De verkoop van toegangsbewijzen begon in september vorig jaar. 2 dagen voordat de tentoonstelling opende waren er al 200.000 kaarten verkocht. Rond de opening was de website van het Rijksmuseum regelmatig onbereikbaar omdat zo veel mensen tegelijk probeerden kaarten te kopen. En 3 dagen na de opening waren alle 450.000 kaartjes op. Toen na die stormloop het Rijksmuseum extra tickets beschikbaar stelde, waren ook die in geen tijd uitverkocht.

Bent u er toch ’n beetje bij

Behoort u niet tot de gelukkigen die een kaartje konden bemachtigen, een schrale troost: op de site van het Rijksmuseum kunt u een rondgang langs de werken maken, met commentaar van Stephen Fry (in het Engels) of Joy Delima (in het Nederlands).

2 hele moeilijke jaren

Het succes van het Rijksmuseum met de tentoonstelling ‘Vermeer’ is helaas niet exemplarisch voor de Nederlandse museumwereld in het algemeen. Die kreeg het in de coronajaren zwaar te verduren. De musea trokken in 2021 mede door een lange lockdown ruim 2 miljoen (14 procent) minder bezoekers dan een jaar eerder. In vergelijking met 2019 daalde het aantal bezoekers zelfs met 64 procent. Vooral ouderen en mensen met een beperking gingen sinds de uitbraak van corona minder vaak naar een museum. De totale publieksinkomsten (dus ook die van de museumwinkels en -restaurants) namen ten opzichte van 2019 (het laatste volledige pre-coronajaar) met ruim 60procent af. Door steun van de overheid lukte het de meeste musea wel om het hoofd boven water te houden. Maar bij vele zijn de reserves op en is er nauwelijks budget om nieuw aanbod te ontwikkelen.

Langzaam weer op gang

Gelukkig gloort er nu wat licht aan de horizon. De Museumvereniging ziet een voorzichtig herstel van de bezoekersaantallen. Er zijn ongeveer 1,4 miljoen mensen met een Museumkaart in Nederland. In 2022 werd met de Museumkaart 7,13 miljoen keer een aangesloten Nederlands museum bezocht, een kwart minder dan in 2019, maar vergeleken met de coronajaren 2020 en 2021 was er wel sprake van groei (respectievelijk 43 procent en 83 procent).

Ga vaker naar het museum

Gingen mensen vóór corona gemiddeld 4 keer per jaar naar een museum, in 2020 was dat teruggelopen naar 3,3 keer. Maar bij mensen met een beperking daalde het bezoek van gemiddeld 4,2 naar 2,8 keer. En ging voorheen 43 procent van de 70-plussers gemiddeld iets vaker dan 5 keer per jaar naar het museum, in 2020 ging nog maar 37 procent van de ouderen gemiddeld 3,9 keer naar een museum. Vooral deze groepen roep ik op weer iets vaker een museum te bezoeken.

Op naar het Mediamuseum!

Een vrijblijvende tip: onlangs is na een opknapbeurt van 2 jaar is het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid in Hilversum weer open voor bezoekers met het eerste interactieve Mediamuseum ter wereld. Beeld & Geluid huisvestte vorige week nog de nationale inzamelingsactie Giro555 voor de slachtoffers van de aardbeving in Turkije en Syrië. Maar het museum op het Mediapark is dus nu volledig aangepast aan de moderne tijd. En laat u niet afschrikken door termen als ‘interactive experience’, de jurk van Mies Bouwman is er ook gewoon nog steeds te bewonderen!

Jan Slagter: Jan Slagter is oprichter-directeur van Omroep MAX, de omroep voor ouderen. Hij maakt zich op verschillende manieren hard voor de belangen van ouderen in onze samenleving. Lees hier al zijn columns. 

(Foto: ANP)