Emina Zorlak: ‘Einde carnaval = vette dinsdag = pannenkoeken!’

Dinsdag 21 februari 2023 is het de laatste dag van carnaval. Deze dag wordt ook wel Vastenavond genoemd, omdat vanaf middernacht de 40-daagse vastenperiode begint tot het Paasfeest. Het woord “carnaval” komt uit het Latijnse “carne”(vlees) en vale (vaarwel), dus vaarwel aan het vlees. Het verschilt per persoon en regio hoe dit wordt gepraktiseerd, maar over het algemeen wordt er minder of geen vlees gegeten. Op deze dinsdag 40 dagen voor Pasen wordt traditiegetrouw alles opgemaakt uit de voorraadkast en worden er voedzame maaltijden bereid. Vooral bederfelijke, dierlijke producten moeten dan verwerkt worden, zoals boter, eieren, melk. En daar kun je natuurlijk heerlijke pannenkoeken mee maken. 

Boter, eieren, melk?

En wat kan er nou het beste gemaakt worden van boter, eieren en melk? Juist, pannenkoeken! Elk ingrediënt staat voor iets religieus uit deze periode: bloem voor levensonderhoud, eieren voor creatie, melk voor puurheid en zout voor heilzaamheid. Op veel verschillende plekken op de wereld worden dan ook pannenkoeken gebakken op deze dag, 40 dagen voor Pasen. Pancake Tuesday, Shrove Tuesday, Mardi Gras, Dikke Dinsdag of Vette Dinsdag wordt deze dag ook wel genoemd.

Wereldse pannenkoeken

Wereldwijd zijn er ook veel soorten pannenkoeken, die overigens ook het hele jaar door worden gegeten. De Amerikaanse zijn dikker, de Franse crêpes zijn dunner, de Oostenrijkse kaiserschmarrn zijn gebroken en luchtig, Japanse Okonomiyaki zijn hartig en Russische blini’s zijn klein en hartig. Het eerste pannenkoekenrecept uit een kookboek komt uit de 15^e eeuw, maar historici zeggen dat de Grieken en Romeinen al van pannenkoeken genoten.

Nationale pannenkoekendag

Deze Dikke of Vette dinsdag moet u niet verwarren met de Nationale Pannenkoekdag (deze wordt als 1 koek geschreven) die in het leven is geroepen door een pannenfabrikant in samenwerking met een pannenkoekenmix-fabrikant. Deze nationale dag vindt plaats in maart en is bedoeld om aandacht te vragen voor eenzame ouderen. Kinderen gaan op scholen pannenkoeken bakken voor ouderen, zodat er een gezellig contactmomentje is en opa’s en oma’s in het zonnetje worden gezet. Deze nationale pannenkoekendag wordt al 16 jaar gevierd op een vrijdag in maart; het 1e jaar deden er 60 scholen mee en dit jaar zelfs meer dan 1000 scholen! Op naar maart dus!

Mannen vs vrouwen

Het schijnt dat wereldwijd vrouwen betere pannenkoekenbakkers zijn, maar wat is er leuker dan een mannenkoek, oftewel een pannenkoek gebakken door een man. Ik heb een idee; 8 maart is het internationale vrouwendag, dus ik stel voor dat mannen op die dag massaal pannenkoeken gaan bakken voor de vrouwen in hun leven; moeders, zussen, liefdes, buurvrouwen, noem maar op.

Ultieme tips

Pannenkoeken hebben culinair niet een heel uitdagend imago, maar eerlijk gezegd hoor ik veel mensen stiekem toegeven dat ze het lastig vinden om zoiets “makkelijks” als een pannenkoek te bakken. Hierbij daarom wat ultieme tips van mij:

• Beetje gesmolten boter of olie door het beslag doen, zo blijft elke pannenkoek smaakvol, sappig en heeft minder kans om aan te bakken
• Het beslag minstens 20 minuten laten rusten, zodat de smaken goed in elkaar trekken en het een steviger beslag wordt
• Niet teveel kloppen, want dan ontwikkelen de gluten zich en wordt de pannenkoek taai
• Niet keren als de koek aan de bovenkant begint te borrelen, maar juist als de bubbels gaten worden.

Pannenkoek met vitaminebom!

Ik zou mezelf niet zijn als ik toch niet wat voedzaams door de guilty pleasure van velen zou verwerken, dus hoppa! De vitaminebom zuurkool door de pannenkoek; krijgt u meteen al bij de lunch een flinke portie groente binnen.

 Zuurkoolpannenkoek met oude kaas en appelstroop (voor 2 personen):

• 500 gram zuurkool
• zonnebloemolie
• 200 gram volkorenbloem
• 2 eieren
• 400 milliliter halfvolle melk
• 30 gram geraspte oude kaas
• 2 eetlepels appelstroop
• klontje boter

Bereidingswijze:

Knijp kleine hoopjes zuurkool tussen de handen uit, tot zoveel mogelijk vocht eruit is. Verwarm een scheutje olie in een koekenpan en bak de zuurkool droog in circa 7 minuten.

Laat iets afkoelen.

Meng in een kom de bloem, eieren, melk en kaas. Voeg de gebakken zuurkool toe en roer goed door. Verwarm een scheutje olie in een koekenpan en voeg een klontje boter toe. Laat helemaal smelten en schenk vervolgens de helft van het zuurkool-pannenkoekenbeslag in de pan. Draai de pan rond, zodat het beslag goed is verdeeld en bak de pannenkoek in circa 6 minuten om en om goudbruin en gaar. Houd de pannenkoek warm tussen 2 borden en herhaal met de rest van het beslag. Verdeel de appelstroop over de pannenkoeken.

Culinair journalist Emina Zorlak ontwikkelt al jong een passie voor eten. Naast haar passie voor eten klopt haar hart ook sneller voor media. Voor onder andere MAX bedenkt ze de recepten voor Kook mee met MAX en Bak mee met MAX en heeft ze een eigen kookrubriek hier op MAX Vandaag: Dit kookt MAX Vandaag. Lees hier al haar columns.

(Foto ter illustratie: Shutterstock)