Waarom uw brein juist extra alert is als u slaapt
Publicatiedatum: 14 januari 2023
Ook als u slaapt, is uw onderbewuste altijd waakzaam. Daardoor kan het gebeuren dat u in uw slaap extra scherp reageert op onbekende stemmen, hebben wetenschappers ontdekt. Wij leggen uit wat hierbij komt kijken.
Extra alert op onbekende stemmen
Onderzoekers van de Universiteit van Salzburg zijn hierin gedoken. Bij slapende proefpersonen is er meer hersenactiviteit als ze onbekende stemmen horen, hebben de onderzoekers ontdekt. Dit blijkt met name het geval in de lichte slaapfase, als we nog niet aan het dromen zijn. Opvallend genoeg is het brein dan beter in staat om zich hierop te focussen. De hersenen zijn dan namelijk niet met allerlei denkprocessen tegelijk bezig, wat wel het geval is als we wakker zijn. Het brein kan bovendien zelf onderscheid maken tussen de prikkels waar het wel en niet op moet reageren. Als u slaapt, heeft uw brein dus minder afleiding en staat het onbewust alsnog op scherp.
Slaapexpert Inge Declerq van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen geeft extra tekst en uitleg. “Zelfs bij de hele diepe slaap – waarvan we bij kindjes zeggen: laat een bom ontploffen en ze worden nog niet wakker – zijn er nog stukjes hersencellen die in een meer wakkere toestand zijn”, vertelt ze aan Radio 1.be. Volgens Declerq zijn deze bevindingen uit Salzburg een geruststellende gedachte. “Ook al bent u goed weg in uw slaap, dan zal uw brein u toch altijd wel wakker maken als het nodig is. Dat hoeft u zelf niet te controleren, uw brein en slaapactiviteit zorgen daar zelf wel voor.”
Gesprekken voeren tijdens het dromen
Een internationaal onderzoek, waar het Nijmeegse Donders Instituut ook aan meedoet, heeft nog meer opmerkelijke resultaten opgeleverd. Dromende proefpersonen blijken in hun lucide droomfase te kunnen communiceren met de onderzoekers. Dat wil zeggen: wanneer ze zelf beseffen dat ze aan het dromen zijn. De onderzoekers leggen eenvoudige rekensommen voor en de proefpersonen lossen ze al dromend op. Ook als u in slaap bent, stelt uw brein u dus in staat om eenvoudige gesprekken te voeren. Dromen kunnen hierdoor een praktische toepassing hebben, zoals het verwerken van emoties en het leren van nieuwe dingen.
Wetenschapsredacteur Karlijn Meinders van BNR heeft met de onderzoekers over deze bevindingen gesproken. “De meeste proefpersonen konden het zich de volgende dag nog herinneren”, vertelt ze over deze rekensommen. “Het grappige was dat het per persoon heel erg verschilde hoe die informatie binnenkwam. Bij de ene was het een soort voice-overstem die uit het niets kwam. Bij de andere werd het echt onderdeel van de droom. Dat je over iemand aan het dromen bent en dat diegene opeens zegt: wat is 4 plus 4?” Over het onthouden van dromen gesproken: in dit artikel leggen we uit waarom u dat wel of juist niet doet.
In slaap vallen voor de tv: niet goed voor uw brein
Dat uw hersenen actief blijven tijdens de slaap, kan ook nadelen hebben. De uitkomsten van de onderzoekers uit Salzburg verklaren waarom het zo ongezond is om voor de televisie in slaap te vallen. Uw brein registreert vrijwel alleen maar onbekende stemmen en blijft dus ‘aan’ staan, waardoor u niet tot rust komt. “Dat is geen kwaliteitsvolle slaap, dus dat mag u ook niet meetellen met uw nachtslaap”, aldus Declerq. “Het is geen herstellende slaap die u voor de tv hebt. Integendeel, het zal de nachtslaap hoogstwaarschijnlijk gaan verstoren. Het kan zo heerlijk lijken, maar het is geen goed idee.”
(Bron: Journal of Neuroscience, BNR, Radio 1.be, Trouw. Foto: Shutterstock)
