Hoe ontstaat rijangst en wat kunt u eraan doen?
Publicatiedatum: 10 oktober 2022
Stapt u met angst en beven in uw auto of durft u zelfs dat niet eens meer? Dat is helemaal niet erg, want u bent echt niet de enige met rijangst. Hoe vaak komt rijangst voor in Nederland en wat zijn de manieren om het op te lossen?
Wat is rijangst?
Circa 1 miljoen Nederlanders kampen met rijangst. Ze zijn onzeker achter het stuur, raken snel in paniek en zijn bang voor controleverlies. “Geen controle over de bediening van de auto – de auto slaat steeds af – of geen controle over uw lichaam, want u raakt in paniek en alles wordt zwart voor uw ogen”, vertelt specialist Sjaak de Coninck in het MAX-programma Meldpunt. “Veel mensen onderschatten hun eigen kunnen en overschatten de risico’s”, vult verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen aan.
Rijangst komt in 2 hoofdcategorieën voor. Primaire rijangst ontstaat door een gebrek aan zelfvertrouwen achter het stuur. Dit kan te maken hebben met faalangst, waar we in dit artikel dieper op ingaan, of door een gebrek aan rijervaring. Fobische rijangst heeft minder te maken met het rijden zelf, maar met onderliggende angststoornissen. Dat kunnen paniekaanvallen of dwangmatige gedachten zijn, maar rijangst kan ook voorkomen als u gedurende een lange tijd stress of spanning ervaart.
Waar kan rijangst door ontstaan?
U kunt last krijgen van rijangst als u (bijna) een verkeersongeluk krijgt. Maar het kan ook vanuit het niets, zonder duidelijke aanleiding ontstaan. In de aflevering van Meldpunt vertelt Wilma Loos, al bijna 40 jaar in het bezit van een rijbewijs, over haar plotseling opgekomen rijangst. Deze is tijdens een alledaags ritje ontstaan. “Alsof ik een hartinfarct kreeg, het werd helemaal zwart voor mijn ogen. Ik kreeg het warm en ging zweten. Toen ben ik gewoon bij mensen aan gaan bellen. Heb je een glaasje water? Ik voel me helemaal niet lekker. Toen dacht ik: nou, ik ga weer. Maar dat is niet meer gelukt die dag. Ik denk dat ik gewoon overspannen was en dat dit de trigger geweest is.”
Angst voor ongelukken en/of reacties van andere weggebruikers is ook een mogelijke oorzaak voor rijangst. Serena van Ostaay heeft daar last van, legt ze uit in dezelfde uitzending. “Tot 3 keer toe sloeg mijn auto af. En de auto’s achter me stonden te toeteren. Daar werd ik helemaal paniekerig van. Dat is één van de triggers geweest, denk ik. Al die prikkels en al die gedachtes aan wat er zou kunnen gebeuren. Dan kun je me bijna opvegen, daar breekt het zweet me van uit”, vertelt ze. “Het is alsof je lichaam op slot gaat.”
Wat kunt u aan rijangst doen?
Rijangst is te overwinnen, als u de confrontatie aan durft te gaan, net als andere angsten. Het antwoord op deze vraag ligt dus voor de hand: weer meters op de weg maken, hoeveel moeite u dat ook kost. U kunt pas weer zonder angst de auto in als u weer een stukje gaat rijden. Dit kunt u langzaam en in stapjes opbouwen. En u kunt hulp van een bekende of een specialist inschakelen. U kunt namelijk bij gespecialiseerde rijangstcoaches en andere instructeurs terecht. Zo kunt u met een ervaren bestuurder naast u weer wat vertrouwen kweken, voordat u zelfstandig de weg weer op gaat.
Een andere methode is het simuleren van de spanning die u in de auto voelt. “Bijvoorbeeld door expres verkeerd te ademen of wat rondjes te draaien op een bureaustoel. Zo kun je wennen aan het gevoel. Je zult merken dat het allemaal vanzelf overgaat en niet gevaarlijk is”, vertelt psycholoog Yvette van der Pas, auteur van het boek Rijangst, aan Quest.
En als u zelf de auto niet in durft, besef dan vooral dat u zeker niet de enige bent. Er zijn dus ongeveer 1 miljoen Nederlanders die dezelfde angst hebben. “Daarnaast geeft de helft van alle rijbewijsbezitters aan weleens bang te zijn in de auto”, vertelt Van der Pas.
(Bron: MAX Meldpunt, FunX, Quest, Santé. Foto: Shutterstock)
