Welke praktische zaken moet u bij een overlijden regelen?
Publicatiedatum: 18 oktober 2022
Als 1 van uw naasten overlijdt, komt daar veel verdriet, maar ook veel geregel bij kijken. U moet in deze moeilijke tijd de nodige praktische zaken afhandelen, zoals het beëindigen van abonnementen, contracten en verzekeringen. Waar moet u op letten en wat voor zaken worden juist automatisch afgehandeld? Wij behandelen de belangrijkste punten.
Testament en volmacht
De 1e praktische vraag na een overlijden: heeft de overledene een testament en wie regelt de nalatenschap? Dat kunnen 1 of meerdere executeurs zijn. Maar ook 1 of meerdere nabestaanden/erfgenamen of de notaris. Vaak geldt 1 iemand als gevolmachtigde, die in naam van de overledene de lopende zaken afhandelt.
Uitvaart, direct bankrekeningen blokkeren
Uiteraard moet er kort na het overlijden een uitvaart komen. Maar het is ook belangrijk om zo snel mogelijk contact op te nemen met de bank. De bankmedewerkers zullen de persoonlijke rekeningen van de overledene blokkeren, inclusief betaalpassen. Gezamenlijke rekeningen blijven wel in de lucht.
Wat er met het overgebleven geld op de rekening van de overledene gebeurt, kunt u later nog bespreken. Het kan bijvoorbeeld zijn dat u het nodig heeft voor de uitvaart of om achterstallige belasting van de overledene te betalen. Erfgenamen van de overledene kunnen wel weer toegang tot de rekening krijgen, mits ze over de juiste documenten beschikken. Waarschijnlijk heeft u hierbij een verklaring van erfrecht nodig, die u via de notaris kunt regelen.
Doorlopende betalingen stopzetten
De verklaring van erfrecht kan ook nodig zijn bij de afwikkeling van andere belangrijke zaken. U moet verzekeringen, hypotheken en pensioenen bijvoorbeeld stopzetten of aanpassen. En heeft de overledene een kranten- of tijdschriftabonnement? Of een telefoonrekening? Zorg dat u goed op de hoogte bent van de voorwaarden die de aanbieder in het geval van een overlijden stelt.
Met gas, water, elektriciteit en internet is het – ook bij een overlijden – niet altijd mogelijk om het doorlopende contract per direct op te zeggen. Indien nodig kunt u een zogeheten leegstandtarief bespreken, waardoor u in elk geval minder kosten maakt totdat het contract afloopt. Maar niet elke energieleverancier biedt deze regeling aan.
Goed kijken naar het koop- of huurcontract
Is de overledene op papier eigenaar van een koop- of huurwoning? En blijft zijn of haar partner daar wonen? Als het nodig is om de huur op te zeggen, doe dit dan in elk geval op tijd. Dan komt u en/of de nabestaande(n) niet onnodig met doorlopende kosten te zitten. U kunt bij de verhuurder informeren of het huurcontract op een andere naam moet staan.
Bij hypotheken en koophuizen ligt dit bij een overlijden meestal iets complexer. De hypotheek blijft doorlopen en komt op het bordje van de erfgenamen. Dan is het de vraag wat er met het huis moet gebeuren. Verkopen of over laten nemen door één van de nabestaanden? Zij nemen dan de overwaarde (inclusief eventuele belastingen) of restschuld over. Als de overledene meerdere erfgenamen heeft, kan het bijvoorbeeld voorkomen dat 1 van hen de overige erfgenamen uitkoopt.
Als u na het overlijden van uw partner achterblijft, kijk dan goed naar hoe het eigenaarschap van uw huis op papier staat. En naar wat er in het testament van de overledene staat. Bent u bijvoorbeeld in beperkte gemeenschap van goederen getrouwd? Dan kan het zomaar gebeuren dat de erfgenamen formeel de nieuwe eigenaar van het huis worden, in plaats van u als nabestaande.
Overdracht van de auto regelen
Als de overledene een auto heeft, moet er op korte termijn het nodige gebeuren. U heeft 5 weken de tijd om het kenteken op uw naam over te schrijven, als u de auto erft. Mocht de auto na het overlijden geen nieuwe eigenaar krijgen, dan kunt u deze schorsen of naar de sloop (laten) brengen.
Blijven de social media-accounts in de lucht?
En wat gebeurt er eigenlijk met de Facebook-, Twitter– en/of Instagram-accounts van een overledene? Op Facebook en Instagram zijn er 3 mogelijke opties. Het account kan blijven bestaan, veranderen in een herdenkingspagina óf helemaal verwijderd worden. Op Twitter kunt u namens de overledene een verzoek tot verwijdering doen. U moet wel bewijsstukken en persoonlijke documenten aan kunnen leveren.
Mogelijk heeft de overledene bij leven al vastgelegd wat er moet gebeuren met zijn of haar digitale identiteit. U hoeft in dat geval niets te regelen óf u krijgt de beschikking over de zogeheten digitale kluis. Dat is een speciale app of programma waarin de inloggegevens van de overledene staan.
Let op: 19 weken wachttijd voor huishoudelijke hulp?
Soms gebeurt een opzegging automatisch, ook als er geen sprake is van een overlijdensgeval. En dat kan dan erg slecht uitkomen. Zo heeft het Algemeen Dagblad een verhaal over de 94-jarige mantelzorger Truus uit Den Haag gepubliceerd. Nadat haar 101-jarige echtgenoot naar een verzorgingstehuis moet, krijgt de achtergebleven Truus opeens geen huishoudelijke hulp meer. Het abonnement staat namelijk op naam van haar man en kan niet overgezet worden op de naam van de partner. Een nieuwe aanvraag – zoals vastgelegd in de Wet maatschappelijk ondersteuning – kost gemiddeld liefst 19 weken.
Volgens ouderenbond ANBO lopen meerdere oudere echtparen tegen soortgelijke problemen aan. “Heeft de persoon die achterblijft zelf zorg of hulp nodig, dan moet dit apart aangevraagd en beoordeeld worden. Dat is misschien de ‘normale’ gang van zaken, maar in dit geval wel zuur en niet mensvriendelijk”, laat een woordvoerder aan het AD weten.
Nog eens op een rij: 35 belangrijke punten
In dit overzicht (PDF) vindt u 35 praktische punten waar u bij een overlijdensgeval aan moet denken. En schroom ook niet om hulp van familie, vrienden en andere bekenden in te roepen. Het overlijden van een naaste is natuurlijk al moeilijk en verdrietig genoeg.
(Bron: Notaris.nl, Rijksoverheid, Nederlandse Vereniging van Banken, Algemeen Dagblad, DELA, Twitter, Kentekenloket, GasLicht, Erfwijzer. Foto: Shutterstock)
