Column Cees Grimbergen: het gerommel met geld werd volgens Michael van Bemmelen nog schaamtelozer

Sinds 2013 produceerde Omroep MAX de spraakmakende serie Zwarte Zwanen. Verslaggever Cees Grimbergen liep verbaasd rond in de wereld die vrijuit beschikt over andermans geld, de pensioenpremies van miljoenen Nederlanders.

Vandaag Cees’ 2e column over Zwarte Zwanen 2 uit 2015: Schatrijk van uw pensioenpremie. In het begin van die aflevering legt Grimbergen in Amsterdam en Florida uit dat de Nederlandse pensioenpotten al sinds de jaren tachtig een prooi voor graaiers vormen. Bekijk hier het fragment. Ook ontmoet hij in Zwarte Zwanen 2 en 3 oud-zakenbankier Michael van Bemmelen.

Moedig mens

 Soms komt een moedig mens op mijn pad. Al had ik dat moedige mens in Zwarte Zwanen te danken aan zijn vader. In het voorjaar van 2014 werd ik gebeld door Tom Struick van Bemmelen, oud-VVD-Eerste Kamerlid. Hij zei mij: ‘Ik heb via-via gehoord dat je een 2e Zwarte Zwanen gaat maken. Dan móét je mijn zoon Michael in New York ontmoeten.’ De dringende ondertoon: je kúnt niet om een bron als Michael heen.

Verantwoordelijkheid

Toms bewering bleek niet uitsluitend op vaderlijk chauvinisme gebaseerd. Michael van Bemmelen is een van de mensen rond het Zwarte Zwanen-project die hun eigen belang overstegen. Hij nam zijn verantwoordelijkheid en durfde te vertellen over hoe Wall Street-banken met Nederlands pensioengeld aan de haal gaan.

Michael van Bemmelen is een klokkenluider. Een burger die bereid was de consequenties van zijn eigen eerlijkheid te dragen. Simpelweg, omdat hij niet anders kon.

Haagse jongen

Hij is een Haagse jongen die na zijn studie economie in New York verzeild raakte. Op Wall Street verdiende hij de sterren van de hemel. Hij constateerde hoe slimme collega’s financiële producten ontwikkelden die goed waren voor de bankiersbonussen. En slecht voor de pensioenfondsen. Hij werkte voor het rating-bureau Moody’s en zakenbanken. In de jaren 90 zag hij de jaarbonussen van jonge brutale bankiers stijgen tot soms 10 miljoen dollar per jaar. En stapte op.

‘Het gerommel met geld werd nóg schaamtelozer’

Een beetje spijt

In 2015 interviewde ik Michael in New York. Hij had de financiële sector toen 8 jaar verlaten. Omdat hij dít werk niet met zijn geweten in overeenstemming kon brengen. Nu, weer 7 jaar later, vraag ik hem of hij spijt heeft gehad van zijn opstappen. ‘Wel een beetje spijt. Ik verloor mijn collega’s en een heel goed inkomen. Ik ben al jaren aan het scharrelen om rond te komen.’ Dankzij de architectenbaan van zijn vrouw, een spaarpot en zuinig leven hield het gezin van Van Bemmelen het hoofd boven water in het dure New York. Wat is er sinds jouw tijd op Wall Street veranderd? ‘Het gerommel met geld werd nóg schaamtelozer’, zegt hij zonder aarzeling .

Fiduciair management

Een scherp feit dat Michael mij presenteerde, betreft ‘fiduciair management’. Haak nu niet af, lezer! In de pensioenwereld maken ze alles met opzet ingewikkeld. Onder andere door ‘fiduciair managers’, een soort tussenpersonen, tussen pensioenfonds en vermogensbelegger te schuiven. Deze fiduciair managers misleidden de pensioenfondsen op grote schaal. Michael legde het de grote Nederlandse fondsen en uitvoerders uit. PME, het vierde pensioenfonds van ons land, leed rond 2007 een verlies van zo’n 500 miljoen euro op zogeheten swaps voor overlijdensrisicoverzekeringen. Dat verlies was een rechtstreeks gevolg van optreden van een fiduciair manager en zakenbank Credit Suisse. Van Bemmelen bood het fonds aan te helpen bij het terughalen van dit bedrag. Het fonds wees hem de deur.

Déze Michael van Bemmelen informeerde CDA-kamerlid Pieter Omtzigt over de dubbele petten van de dure ‘fiduciair managers’. Wat minister Koolmees daarna met de voorstellen van Omtzigt deed? Daarover vertel ik u een van de komende weken.

Bekijk hier de hele uitzending van Zwarte Zwanen 2. 

(Foto: Michael van Bemmelen, 2015, in Zwarte Zwanen)