Werken aan uw leefstijl én de wetenschap helpen? Dat kan!

Begin 2022 is het leefstijlonderzoek FINGER-NL gestart. Destijds vertelden professor Wiesje van der Flier en professor Erik Scherder hieronder in Tijd voor MAX. Zij bespraken het belang van leefstijl voor hersengezondheid en het onderzoek dat hiernaar gedaan wordt.

Het onderzoek is inmiddels enige tijd bezig. Hoe staat het ervoor? Hierover spreken we met onderzoeker Lisa Waterink en deelnemer Elly.

Lisa, zou je jezelf kort kunnen voorstellen?

“Ik ben Lisa Waterink, en ik ben neuropsycholoog bij Alzheimercentrum Amsterdam en ik doe promotieonderzoek bij hersenonderzoek.nl en de FINGER-NL studie. Mijn onderzoek richt zich op de invloed van leefstijlaanpassingen op hersengezondheid. Daarbij richt ik me voornamelijk op het denkvermogen.
Bij Hersenonderzoek.nl onderzoek ik hoe we het best deelnemers kunnen benaderen voor wetenschappelijk onderzoek. Deelnemers vinden is namelijk erg lastig voor onderzoekers. Daarom willen we beter begrijpen waarom mensen wel of niet willen deelnemen aan onderzoek. Hopelijk kunnen we zo onderzoekers in andere landen helpen om eenzelfde platform als Hersenonderzoek.nl te starten.”

Voor de mensen die het nog niet kennen, kun jij uitleggen wat de FINGER-NL-studie inhoudt?

“De FINGER-NL-studie is een vervolg op het Finse FINGER-onderzoek naar leefstijl en hersengezondheid. FINGER-NL is een 2-jarig onderzoek, waarbij we het effect van een combinatie van leefstijlaanpassingen op het denkvermogen van ouderen onderzoeken.
Het wordt uitgevoerd door 5 Nederlandse onderzoekscentra; Radboud Universitair Medisch Centrum, Wageningen Universiteit, Universitair Medisch Centrum Groningen, Universiteit Maastricht en Alzheimercentrum Amsterdam, Amsterdam UMC. Deelnemers zijn tussen de 60 en 80 jaar oud.
De studie duurt voor deelnemers ongeveer 2 jaar. Daarin doen zij mee aan een leefstijlprogramma gericht op verschillende factoren die samenhangen met de hersengezondheid. Denk hierbij aan lichaamsbeweging, geheugentraining, hart- en vaatgezondheid, voeding, slaap, ontspanning en sociale activiteiten. Per deelnemer varieert de tijdsinvestering van 3 uur per week tot 3 uur per maand.
Met de resultaten van het onderzoek willen we meer inzicht krijgen in de relatie tussen leefstijl en denkvermogen. Ook hopen we hiermee gerichter leefstijladvies te kunnen geven om de hersengezondheid van ouderen te verbeteren. “

Waarom is dit zo belangrijk?

“Onderzoekers schatten dat bij rond 40 procent van gevallen (onderzoek in het Engels) van dementie samenhangt met leefstijl. Toch weten veel mensen niet dat gezonde leefstijl óók bijdraagt aan hun hersengezondheid. Daarom is het goed dat er meer aandacht komt voor de invloed van leefstijl op hersengezondheid en het belang van preventie en onderzoek.”

FINGER-NL startte op 27 januari 2022 met de uitzending van Tijd voor MAX. Hoe ging dit in zijn werk?

“Dit was erg bijzonder voor ons. Met collega’s van FINGER-NL en hersenonderzoek.nl keken we samen naar deze uitzending. Kijkers konden zich op hersenonderzoek.nl direct inschrijven voor FINGER-NL. De reacties en hoeveelheid inschrijvingen waren overweldigend. De website liep zelfs eventjes vast door de vele bezoekers. Gelukkig was dat snel weer opgelost.
De uitzending van MAX gaf een gigantische impuls aan de start van het onderzoek. Het was geweldig om te zien hoe gemotiveerd mensen zijn om met leefstijl bezig te gaan. Deze vliegende start gaf ons extra motivatie om van start te gaan!
In totaal hebben ruim 3000 mensen zich na de uitzending ingeschreven op hersenonderzoek.nl. Niet iedereen voldeed aan de vereisten voor deelname; hiervan werd men op de hoogte gesteld via een e-mail. Daarnaast zijn vragen beantwoord en deelnemers uitgenodigd voor de verschillende onderzoekscentra.”

De studie loopt al enkele maanden. Hoe zagen deze maanden voor jullie eruit?

“Met hersenonderzoek.nl hebben we ervoor gezorgd dat geïnteresseerden voor het juiste centrum werden uitgenodigd. Mijn collega’s van FINGER-NL en ik hebben telefonische intakegesprekken gevoerd met geïnteresseerden om te kijken of ze kunnen deelnemen aan de studie. We konden niet iedereen tegelijk bellen, dus sommige mensen moesten een tijdje wachten.
Verder hebben we de eerste metingen uitgevoerd bij geïncludeerde deelnemers. Hierbij hebben we onder andere bloeddruk gemeten, vragenlijsten afgenomen en neuropsychologisch onderzoek afgenomen waarbij hersenfuncties zoals geheugen en concentratie in kaart werden gebracht.
Inmiddels zijn de eerste groepen met deelnemers begonnen met hun leefstijlprogramma. Hierin krijgen zij leefstijladviezen en gaan zij bezig met het verbeteren van hun leefstijl.”

De eerste groepen zijn dus gestart. Hoeveel deelnemers hebben jullie al kunnen includeren?

“De aantallen verschillen per locatie, maar in totaal hebben ruim 400 deelnemers de eerste metingen ondergaan en zijn bijna 300 deelnemers begonnen met hun leefstijlprogramma. Elke week worden nieuwe deelnemers geïncludeerd en elke maand starten een aantal groepen met de leefstijlprogramma’s.”

Hoeveel deelnemers hebben jullie nog nodig?

“We zijn aardig op weg, maar er zijn nog veel meer deelnemers nodig. Momenteel hebben we iets meer dan een derde van het totaal van 1200 deelnemers kunnen includeren. Voor zo’n groot onderzoek als FINGER-NL is dat erg bijzonder, maar we zijn er nog niet.
Het is cruciaal om dit aantal te behalen, omdat we een groot aantal deelnemers nodig hebben om betrouwbare conclusies te kunnen trekken over het onderzoek.”

Deelnemerservaring

De 64-jarige Elly is één van de mensen die al meedoet aan FINGER-NL. Zij stelt zich voor en vertelt hoe zij haar deelname ervaart.
“Ik ben getrouwd en woon in Amstelveen. Ik hou ervan om te zwemmen, tennissen, golfen, wandelen en fitnessen. Op dit moment is mijn leefstijl door een verhuizing nogal hectisch. Normaal ben ik wel sportief, en sport ik drie keer per week.
Ik was erg enthousiast over FINGER-NL. Het onderzoek leek mij een erg interessant. Met name omdat naar alle aspecten van leefstijl wordt gekeken. Ook was mijn oma dementerend, en dat wil ik zelf niet doormaken. Daarom sprak de koppeling met hersengezondheid me erg aan, omdat ik bang ben zelf achteruit te gaan.
Deelnemen aan de studie is erg leuk. Het contact met de onderzoekers was erg fijn. Ik werd gebeld voor een telefonisch interview, dat heb ik als erg prettig ervaren. Mijn advies aan mensen die twijfelen over deelname: blijf niet stilzitten! Zoek informatie over het onderzoek en stel vooral vragen aan de onderzoekers.”

Ook enthousiast geworden? Schrijf u dan nu in

Voor het FINGER-onderzoek is hersenonderzoek.nl op zoek naar enthousiaste deelnemers tussen de 60 en 80 jaar die woonachtig zijn in de regio’s Maastricht, Wageningen, Amsterdam, Nijmegen, en Groningen of Drachten. Deelnemers moeten minimaal 3 risicofactoren hebben voor achteruitgang in het denkvermogen; bijvoorbeeld hoge bloeddruk, eerstegraads familieleden met dementie, weinig beweging en een ongezond eetpatroon. Voor meer informatie, kijk op hersenonderzoek.nl en meld u aan. Vragen over het onderzoek? Die kunt u per mail stellen aan: fingernl@amsterdamumc.nl.