Tranen in mijn ogen

Als u wel eens naar mijn programma Erica op reis hebt gekeken, dan weet u dat ik dol ben op de ceremoniën die mensen over de hele wereld uitvoeren. Bij elke mijlpaal, elke overgang van de ene levensfase naar de andere, doen mensen hun stinkende best om er iets onvergetelijks van te maken. Ik vraag me wel eens af waar dat vandaan komt. Soms bieden nieuwe technische middelen zoals de televisie, de mogelijkheid om grote drama’s door veel meer mensen dan vroeger te laten beleven. Neem het nieuwe fenomeen van de Passion, waar jaarlijks op straat het lijdensverhaal van Jezus wordt uitgebeeld. Daar komen duizenden mensen op af, terwijl er op de televisie nog eens ruim drie miljoen naar kijken. Ik vind het geweldig dat er bijna uit het niets, zo’n schitterende traditie begint te ontstaan.

Maar het omgekeerde gebeurt ook: dat indrukwekkende ceremoniën zomaar in het niets kunnen verdwijnen. Het meest onder de indruk was ik toen ik in Guatemala een al eeuwen verlaten en overwoekerde stad van de oude Maya’s bezocht. Het is bekend dat daar in de bloeitijd de meest spectaculaire ceremoniën zijn voltrokken. En daar is niets meer van over. Waar zijn al die mensen gebleven? Nu hebben antropologen ontdekt dat de nazaten van de Maya’s, die hun schrale levens in de bergen leiden, al die ceremoniën eeuwenlang in vereenvoudigde vorm in leven hebben gehouden. Daar krijg ik tranen van in mijn ogen. Culturen kunnen verdwijnen, maar mensen leven voort. En zij hebben altijd dezelfde gevoelens bij dezelfde ingrijpende gebeurtenissen.

Neem de ouders die nog maar pas erkenning voor hun dood geboren of jong gestorven kinderen vroegen. Zij willen die kinderen een plaats in de wereld geven. Nu voor de meeste mensen de kerk niet meer de veilige haven is waar zij juist met deze gevoelens terecht kunnen, zoeken zij naar een andere vorm. In Japan bestaat hiervoor een eeuwenoude traditie, die door de mensen zelf in stand wordt gehouden en door iedereen wordt erkend en gerespecteerd. Overal in het land zijn ‘begraafplaatsen’ voor dood geboren kinderen en zelfs voor kinderen die wel innig gewenst, maar nooit gekomen zijn. De ouders zetten er een beeldje neer waar de ziel van hun kind in kan wonen en op gezette tijden gaan zij daarheen. Zo is er een plek om hun verdriet te uiten op een rituele manier. Het mooie van het ritueel is, dat je het verdriet er ook als het ware in kunt ‘parkeren’. Het dagelijks leven moet doorgaan, maar dat wat er echt toe doet wordt op deze manier in stand gehouden. Dat is volgens mij waarom ceremoniën zullen blijven bestaan zolang mensen de aarde bevolken. En dat is waarom ik zo houd van op reis gaan. Want al die mensen laten me met hun ceremoniën zien wat in hun leven het allerbelangrijkste is.

Zulke prachtige reizen wens ik ook u toe!

Veel liefs, Erica