Wereld Bijendag: herken de bij en andere bijzondere feitjes over dit insect

Op 20 mei 2022 is het Wereld Bijendag, een dag waarop er extra aandacht is voor dit bijzondere insect en andere bestuivers. Dat de bij enorm belangrijk is voor mens en natuur, heeft u vast weleens gehoord, maar bent u ook al bekend met de volgende bijen-feiten?

Mei is bijenmaand

De Wereld Bijendag is altijd op 20 mei, en dat is niet voor niets. Het is naast de geboortedag van imkerij-pionier Anton Janša, ook een zeer belangrijke maand voor de bij zelf. In mei produceren zij honing en gaan ze veelvuldig zwermen, waardoor ze ook zichtbaarder zijn voor de mens.

Nederland telt 360 soorten

Er zijn wereldwijd enorm veel bijensoorten. Nederland alleen al telt er 360, maar helaas gaat het lang niet met alle 360 even goed. Meer dan 50 procent staat op de rode lijst voor bijen. Dat het zo slecht gaat met veel Nederlandse bijen, heeft een aantal redenen. Zo zijn er door jaren actief maaibeleid nu een stuk minder bloemen, waardoor bijen – en andere bestuivers – het zwaar hebben. Er is gewoonweg niet genoeg eten.
Inmiddels wordt hier in veel Nederlandse gemeenten actief iets in aan gedaan. Zo worden bermen minder vaak gemaaid en worden er meer bloemen gezaaid.

Niet alleen het verdwijnen van bloemen is nadelig voor bijen. Ook bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden om gewassen te beschermen zijn niet goed voor bijen. Net als veel andere insecten is honigdauw een voedselbron voor de bij. Voor planten is het echter niet zo goed, waardoor er vaak bestrijdingsmiddelen worden gebruikt om het tegen te gaan. Die vermengen met de honigdauw, waardoor de bijen het ook binnenkrijgen. Dit heeft vaak een dodelijke afloop.

Lees ook: Maai Mei Niet: deze voordelen (en nadelen) hebben even niet maaien

De hommel is ook een bij

Hommels en bijen worden vaak in 1 adem genoemd, maar eigenlijk is de hommel ook gewoon een bij. Ze zijn wel wat hariger dan de honingbij die we vaak bij bijenkasten zien, maar de hommel behoort net zo goed tot de bijenfamilie. In totaal telt Nederland bijna 30 hommelsoorten, waarvan zeker 24 zeldzaam. In tegenstelling tot veel andere bijen, produceert de hommel geen honing. Wel zijn ze door hun beharing uitermate geschikt voor bestuiving. Veel gewassen zijn voor hun voortbestaan afhankelijk van bestuiving, dus de hommel vervult een belangrijke taak.

Niet elke bij is een wilde bij

Als u een artikel leest over bijen, kan het zijn dat u het woordje ‘wilde’ tussen haakjes ziet staan. Dat komt omdat niet elke bij een wilde bij is. Er zijn ook zogenoemde gedomesticeerde bijen, die leven in bijenkasten van een imker. Gedomesticeerde bijen vormen een groep, terwijl wilde bijensoorten solitair leven. Dit maakt wilde bijen ook direct veel kwetsbaarder, legt hoogleraar biodiversiteit Koos Biesmeijer uit aan de NOS. “Dat komt doordat honingbijen – in tegenstelling tot wilde bijen – hun voedsel niet direct opeten, maar eerst meenemen naar de kast. Daar verdelen ze het voedsel onder elkaar, waardoor eventueel gif ook wordt ‘verdund’. Dan gaan ze dus minder snel dood.”

Om dit effect terug te dringen heeft de gemeente Amsterdam al besloten om het aantal bijenkasten terug te dringen.

Bijen steken niet zo vaak

Onderzoek van de Nederlandse Bijenstichting, die ook de bijendag van 20 mei 2022 organiseert in ons land, wijst uit dat 41 procent van de respondenten bang is voor een bijensteek. Volgens de stichting is dat nergens voor nodig, omdat de bij erg rustig van aard is en echt niet zo snel zal steken.

Gezoem is in feite trillende lucht

Soms ziet u de bij niet, maar hoort u ‘m wel. Dit geluid produceert het diertje door dat zij hun vleugels erg hard laten klapperen met de spieren in hun borststuk. Daardoor gaat de lucht trillen. Het is dus niet per se zo dat u de bij zelf hoort, maar eerder de trillingen van de lucht. Dit geldt overigens niet alleen voor de bij, maar voor alle insecten die zoemen.

Herken de bij

Wilt u door dit artikel de bijen in uw leefomgeving beter leren kennen? Er is een aantal jaar geleden een handige zoekkaart gemaakt door experts met daarop een aantal van de meest voorkomende wilde bijensoorten. Zo kunt u ze voortaan beter herkennen.

De MAX! heeft op 19 mei 2022 aandacht besteed aan Wereld Bijendag. U hoort De MAX! elke werkdag tussen 18.00 en 20.00 uur op NPO Radio 5.

(Bron: Bijenstichting, NOS, RTL Nieuws, WNF, bestuivers.nl, Nature Today, archief, Rijksoverheid. Foto: Shutterstock)