Alzheimer en dementie: wat is het verschil?

Op donderdag 21 september is het Wereld Alzheimer Dag. Op deze dag wordt er extra aandacht gevraagd voor Alzheimer en andere vormen van dementie. Waarschijnlijk haalt u ze ook weleens door elkaar: dementie en Alzheimer. Toch is er een verschil tussen deze 2 aandoeningen. Wij leggen uit wat dat is. 

Dementie

Dementie: ruim 290.000 mensen in Nederland hebben het. Toch halen we dementie en Alzheimer regelmatig door elkaar.  Alzheimer Nederland legt uit dat de ziekte van Alzheimer een vorm van dementie is. Dementie kent vele vormen, naast Alzheimer zijn er meer dan 50 ziektes die onder de term vallen. Alle vormen van dementie tasten de hersenen aan en zorgen ervoor dat iemands geestelijke gezondheid verslechtert. Bij dementie gaan de zenuwcellen, of de verbindingen tussen deze cellen, in de hersenen kapot. Doordat deze cellen afnemen, gaan de hersenen achteruit. Dit zorgt ervoor dat iemand na verloop van tijd erg verzwakt op zowel geestelijk als fysiek vlak. Het 1e wat vaak opvalt aan dementie is geheugenverlies.

4 meest voorkomende ziektes

Van alle ziektes die binnen de categorie dementie vallen, komen er 4 het meest voor. Dit zijn de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie, Frontotemporale dementie (FTD) en Lewy body dementie. Alle 4 zorgen ze ervoor dat de hersenen worden aangetast, alleen is de oorzaak per ziekte anders en is ook het verloop verschillend.

Lees ook: Aantal mensen met dementie verdubbelt de komende 20 jaar, bekijk tips hoe u het herkent en het beste helpt

De ziekte van Alzheimer

De ziekte van Alzheimer is de meestvoorkomende vorm van dementie. Zo’n 70 procent van de patiënten met dementie heeft deze vorm. De ziekte begint vaak in het gedeelte van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het geheugen. Daarna verspreidt het zich verder. Wanneer meer delen worden aangetast, zullen ook het aantal symptomen toenemen. Mensen worden dan nog vergeetachtiger en krijgen moeite met het beheersen van emoties, praten en taal.

Geheugenverlies

Waardoor de ziekte van Alzheimer ontstaat, is nog niet helemaal duidelijk. Wel denken wetenschappers dat het te maken heeft met een aantal veranderingen in de hersenen. Zo is het een slecht teken als het eiwit amyloid zich in het brein opstapelt tussen zenuwcellen. Dit kan gebeuren wanneer de bloed-hersenbarrière, een netwerk van speciale cellen dat zich rondom de bloedvaten in de hersenen vormt, er niet voor zorgt dat het amyloid-eiwit vanuit de hersenen in het bloed terecht komt. Als dit niet lukt, ontstaat er een soort plak in het brein die de communicatie tussen hersencellen moeilijker maakt. Deze ophopingen ontstaan vaak als eerst in het gedeelte van de hersenen dat verantwoordelijk is voor herinneringen. Daarom is een 1e symptoom van Alzheimer meestal geheugenverlies.

Sneller achteruit

Om ervoor te zorgen dat het amyloid eiwit zich niet opstapelt, bevatten de hersenen gliacellen. Deze breken het amyloid eiwit af. Echter zien wetenschappers ook een keerzijde. Zij merken dat het ziekteproces versneld kan worden wanneer deze cellen dat te veel doen en te agressief zijn.

Cellen sterven af

Eiwit amyloid speelt dus een belangrijke rol bij de ziekte van Alzheimer, maar dit is niet het enige eiwit dat dit doet. Bij mensen met Alzheimer worden er kluwen van een ander eiwit gevormd. Deze worden tangles genoemd. Binnen deze tangles zit weer een ander eiwit genaamd tau. Tau is schadelijk en neemt bij de ziekte van Alzheimer afwijkende vormen aan. Dat zorgt ervoor dat de toevoer van voedingsstoffen binnen de hersencellen blokkeert, waardoor deze afsterven. Daardoor neemt het aantal symptomen toe.

Lees ook: Samen meedenken in een leven met dementie

Behandelingen voor dementie

Ondanks het feit dat zoveel mensen te maken krijgen met dementie en er zoveel onderzoek wordt gedaan, is het nog niet te genezen. Volgens de website thuisarts.nl, een initiatief van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), zorgen medicijnen er ook niet voor dat het ziekteproces wordt vertraagd of dat het geheugen langer goed blijft. Wel zijn er behandelingen die worden aangeboden, zoals geheugentraining en ergotherapie. Echter is hiervan niet bewezen dat deze dementie verminderen.

(Bron: Alzheimer Nederland, Thuisarts.nl Foto: Shutterstock)