Dit zijn etalagebenen en zo zijn ze te behandelen

1 op de 5 volwassenen in Nederland, van 50 jaar en ouder, heeft te maken met etalagebenen. Mensen die hier last van hebben krijgen door een vernauwing van de slagaderen in de benen pijn tijdens het lopen. We gaan in op de symptomen en welke behandelingen er voor zijn.

Zo is de naam etalagebenen ontstaan

De beenslagaders vervoeren zuurstofrijk bloed van het hart naar de benen. Bij inspanning van de beenspieren, zoals bij lopen, rennen of traplopen, neemt de vraag naar zuurstofrijk bloed toe. In het geval van etalagebenen zijn de slagaderen in de benen vernauwd. Hierdoor komt er te weinig bloed met zuurstof bij de spieren en ontstaat een zuurstoftekort in de spieren. Dat veroorzaakt pijn, maar even stoppen met bewegen lost dit op. Via de bloedstroom wordt het tekort aan zuurstof dan verholpen. Soms doen mensen in de tussentijd of ze een etalage bekijken, vanwaar de naam. De medische naam voor etalagebenen is claudicatio intermittens.

Symptomen etalagebenen

Mensen met etalagebenen hebben vooral last van pijn, maar ze kunnen ook kramp of een doof of moe gevoel krijgen in de benen of billen. Als de vernauwing hoog in de buik zit, komt de pijn vooral voor in de bovenbenen. Als de vernauwing in het bovenbeen zit, hebben mensen juist last van de kuiten. Zit het probleem lager in het been, kunnen de voeten klachten krijgen. In een koude omgeving spelen de klachten eerder op. Dat komt doordat bij kou de bloedvaten vernauwen.

Naast pijn zorgen etalagebenen voor andere klachten, als koude voeten, verlies van haar op de benen, verdikte teennagels (vaak met schimmelinfectie) en vertraagde nagelgroei. Als gevolg van een slechtere doorbloeding kan het been bleek worden wanneer men het optilt en kan het rood verkleuren wanneer men het been laat hangen. Ook kunnen wonden slecht genezen of zelfs spontaan ontstaan. In een verder gevorderd stadium van vaatvernauwing of zelfs afsluiting van de beenslagaders, kan het tekort aan bloed in het been ook al in rust optreden. Dan is er zelfs sprake van pijn wanneer men rustig ligt te slapen.

Waar worden etalagebenen door veroorzaakt?

Bij elk mens worden de slagaderen met de jaren wat nauwer, dit hoort bij het natuurlijke verouderingsproces. Verkeerde voeding, roken, erfelijke aanleg en te weinig bewegen versnellen dit. Slagadervernauwing is een ziekte van alle slagaders. Behalve in de benen, kunnen vernauwingen ook op andere plaatsen in het lichaam problemen veroorzaken. Bij etalagebenen is er een vergrote kans op andere hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct of beroerte. Het risico op etalagebenen neemt naast de hierboven beschreven factoren toe bij overgewicht, hoge bloeddruk, een hoog cholesterol en diabetes mellitus.

Hoe zijn etalagebenen te behandelen?

Via de huisarts kan worden onderzocht of de bloedvaten in de benen vernauwd zijn. Dat gebeurt door de bloeddruk van de armen te vergelijken met de bloeddruk van de enkels. Door de levensstijl te veranderen kan men zelf de klachten proberen te verminderen. Dat kan door niet te roken, gezond te eten en veel te bewegen. Stoppen met roken helpt snel en is zeer effectief.

De benen consequent oefenen helpt ook. Dat komt door reservebloedvaten in de spieren. Die kunnen gestimuleerd worden om wijder te worden. Een soort sluiproutes dus. Deze traint u door te lopen tot het pijn doet en dan nog 10 stappen extra zetten. Doe dit enkele malen per dag gedurende 20-30 minuten. Als u deze wandeloefeningen minimaal 3 keer per week doet, maar liefst elke dag, voor een periode van minstens 6 maanden, zult u merken dat u steeds wat verder kunt lopen. Dat vergt wel wat doorzettingsvermogen. Wees niet bang voor pijn. Het is niet prettig, maar het kan geen kwaad. Lukt het niet alleen, vraag dan begeleiding van een fysio- of een oefentherapeut.

Medicijnen en medische ingrepen

Soms helpen bloedverdunners al tegen de klachten, in andere gevallen moeten de bloedvaten voorzien worden van een bypass of van binnen worden schoongekrabd. Dotteren, de vernauwing met een ballonnetje oprekken, behoort ook tot de mogelijkheden. Dat is minder ingrijpend dan opereren. Vanwege de kans op complicaties wordt in de meeste gevallen pas tot een operatieve behandeling besloten als de klachten dermate ernstig zijn dat dit een operatie rechtvaardigt. De zwaarte van de operatie hangt samen met de plaats in het lichaam waar de afsluiting zit. Bij de meeste mensen die looptraining doen, is een dotterbehandeling of operatie niet meer nodig.

(Bron: Thuisarts, archief)