Josine Droogendijk: Koningin Margrethe: “Hoe ouder, hoe schaamtelozer”

Het volgen van royals vind ik een heerlijke bezigheid en dat komt deels door een koningin die onderwijst in levensvreugde en lef. En nee, dan heb ik het niet over onze Máxima, maar over de Deense koningin Margrethe. Met bloemetjesjurken, peukjes en geknutselde hondenhoed laat ze zien dat het protocol je echt niet hoeft te verstikken.

Zichzelf gebleven

Het gebeurt niet zo vaak dat een royal op de stoel van Oprah plaatsneemt. Daarom zat ik aan de buis gekluisterd toen Meghan in de nacht van 7 op 8 maart haar hart uitstortte bij de televisiekoningin. De sombere verhalen over pesterijen, zelfmoordgedachten en het afpakken van sleutels deden mij denken aan een gevangenis met gouden spijlen. Niet iets om te benijden, eerder iets om voor te vluchten.

Tegelijkertijd dacht ik ook aan koningin Margrethe van Denemarken, want als er íemand is die zichzelf is gebleven in een wereld vol geschreven en ongeschreven regels, dan is zij het wel.

De wereld van kronen en koetsen

De start van Margrethe en Meghan kun je haast ook niet met elkaar vergelijken. Meghan werd geboren als burgermeisje, dat op eigen kracht en in alle vrijheid een beroemdheid en miljonair werd. Margrethe dient de Deense kroon al vanaf haar eerste ademteug en de vele butlers en hofdames om haar heen voelen bijna als meubilair.

De wereld van kronen en koetsen is simpelweg haar thuis, en ik denk dat deze stabiliteit haar geholpen heeft bij het omarmen van haar eigenzinnigheid. Kijk maar naar haar pompeuze jurken, hysterische sieraden en gele tanden. Nog veel meer dan een koningin ziet ze eruit als een schattig bloemenvrouwtje uit de Jordaan, dat van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat plantenstekjes probeert te redden van een wisse dood.

“Overal waar een asbak staat, steek ik een sigaret op.”

De excentrieke koningin Margrethe

Ik kan me zo voorstellen dat de excentrieke looks van Margrethe niet altijd in haar voordeel werken. In de Westerse wereld wordt er veel waarde gehecht aan een goede, formele presentatie. Een rondgang op de sociale media maakt al snel duidelijk dat de Deense koningin in heel veel grappige video’s de hoofdrol speelt, maar ze is natuurlijk veel meer dan de dame waar je even om grinnikt. In Denemarken weten ze dat gelukkig wel. Daar zijn ze helemaal gewend aan een koningin die het zoveelste peukje aansteekt. Of om het maar met haar eigen woorden te zeggen: “Overal waar een asbak staat, steek ik een sigaret op.”

Een goede vorstin

Internationaal gezien is er nog wel wat werk aan de winkel, maar toch denk ik dat Margrethe een goede vorstin is. Waarom? Misschien onderwijst ze niet in modewetten en andere franjes, maar ze onderwijst wel in levenslessen die véél belangrijker zijn. Blijf dicht bij jezelf, bijvoorbeeld. Hoewel ze 24/7 in de gaten wordt gehouden, laat ze zich nooit tegenhouden door enige schroom of gene. In de zomer van 2018 gaf ze zelfs een komische video vrij waarin ze een papieren teckel-hoed in elkaar knutselt. Dat daarom werd gelachen, deerde haar allerminst. “Hoe ouder, hoe schaamtelozer” liet ze zich eens ontvallen. Dat is toch heerlijk?

Onderwijs in levensvreugde

Waar de Deense vorstin ook in onderwijst is levensvreugde. Aan de lopende band komt ze met nieuwe initiatieven op de proppen om het leven te vieren. Zo ontwerpt (en draagt!) ze bonte theaterkostuums, schetst ze tekeningen voor haar favoriete boeken (waaronder Harry Potter) en borduurt ze avondtasjes voor geliefden om haar heen. Zelfs in verdrietige tijden staan haar handen nooit stil.

Prins Henrik

En verdrietige tijden zijn er zeker. In zijn laatste levensjaren worstelde haar man, prins Henrik, met dementie. Hij trok zich terug in een kasteel in Frankrijk, maar Margrethe kreeg toch op een hele vervelende manier met zijn ziekte te maken. De prins besloot namelijk en plein public zijn vrouw aan te vallen en liet bovendien weten niet samen begraven te willen worden.

Vast geloof in de liefde

Ongetwijfeld heeft dat veel pijn gedaan bij de Deense koningin, die altijd is blijven geloven in de liefde. Toch sloeg ze niet terug. Al in haar jeugd leerde ze dat de kern van protocol en etiquette niet draait om de kleur van je jurk of tanden. Nee, er schuilt een veel mooier idee achter. Margrethe: “Ik heb weleens het idee dat mensen protocol en etiquette zien als een grote draak die achter het moois van een paleis zweeft om je omver te stoten en op te eten als je je niet gedraagt. Maar in feite vertelt etiquette ons hoe je moet doen als je mensen ontmoet. Je ouders welterusten wensen voor je naar bed gaat, opstaan voor een ouder persoon in de bus. Dát is etiquette of protocol. Op het alledaagse niveau, altijd, en wij allemaal.”