Jan Slagter: ‘Waardeloze praktijken’

Onlangs stuurde Peter Contant, de hoofdredacteur van MAX Magazine, een aan mij gerichte e-mail van een lezer naar mij door. De heer A.J.M. Tieleman schrijft onder meer: “Wat is het ‘oorverdovend stil’ vanuit Omroep MAX. De ouderen, leden van Omroep MAX worden afgeschreven, gediscrimineerd enz., maar tegengas lees en hoor ik niet van u. De politiek correcte NPO gaat van belástinggeld zogenaamde ‘ouderenprogramma’s’ maar beknotten. Waardeloze praktijken!”

Onrust in het omroepdorp

In het magazine ben ik al ingegaan op de vele publiciteit rond de verjongingsplannen van de NPO, maar ik wil ook graag op deze plaats vertellen wat ik van deze strategie vind. De NPO-leiding – het centrale bestuur van de publieke omroep dat het geld en de zendtijd verdeelt – heeft een concept beleidsplan opgesteld over de programmering op radio, televisie en internet en dit voor overleg gedeeld met de omroepen. Af en toe worden er door betrokkenen stukjes informatie uit dit plan gelekt naar de media en dat leidt dan weer tot krantenkoppen als ‘Er is onrust in Hilversum’, managers van de NPO die in talkshows ter verantwoording worden geroepen en televisiepresentatoren die in hun programma de kijkers oproepen petities te ondertekenen.

Voor jong en oud

De NPO vindt dat de publieke omroep er is voor iedereen – voor jong en oud – en daar hebben ze volkomen gelijk in. De grote doelgroep 20- tot 49-jarigen is wat ondervertegenwoordigd bij de tv-kijkers en radioluisteraars van de publieke zenders. Om deze leeftijdsgroep beter te bereiken zou de programmering ‘verjongd’ moeten worden. Dat is althans de oplossing die de NPO voor ogen heeft. In de praktijk zou dat betekenen dat programma’s die vooral een relatief ‘oud’ publiek trekken moeten verdwijnen (eventueel verplaatst naar online), ingekort of aangepast. Daarvoor in de plaats zouden dan programma’s moeten komen die een jonger publiek trekken. Een breder publiek zou ook beter worden aangesproken door meer amusement te brengen.

Meer amusement

Er mag best meer gelachen worden op de publieke zenders, daar ben ik absoluut niet op tegen. Amusement maakt slechts 10 procent uit van het totale publieke aanbod. Maar we hebben al een aantal voorbeelden van nieuwe programma’s gezien en je kunt niet zeggen dat het geslaagde experimenten waren. Ik noem Tik ‘m aan, De Bluffer en Dino’s Bezorgservice. Ze trokken wel een jonger publiek, maar waren inhoudelijk te mager. Ook ons eigen programma Showcolade zal geen vervolg krijgen. Ik moest wel lachen om de makers van Even tot Hier die zeiden: “Wat is het format: is het van chocola of niet?” Ja inderdaad, meer is het niet in principe. Niets ten nadele overigens van presentatrice Edsilia Rombley en de juryleden Veldhuis & Kemper. Ik neem er de volle verantwoordelijkheid voor, je kan er een keer naast zitten. Dat is in de geschiedenis van Omroep MAX een enkele keer eerder gebeurd.

Oudere kijkers koesteren

Ik vraag me in gemoede af of de door de NPO voorgestane strategie om de groep 20-49 jaar te bereiken zo gaat lukken. Ik kan me wel vinden in de woorden van oud-radiomaker en voormalig MAX-collega Govert van Brakel die op sociale media zegt zich grote zorgen te maken over de verjongingsstrategie van de NPO. Govert zegt: “De klassieke kijk- en luisterwijze sterft gewoon uit. Daar komen talloze andere mogelijkheden voor in de plaats. Dus mij dunkt: houden wat je hebt. Koester de traditionele, ‘oudere’ kijker (en luisteraar) naar de ‘oude media’, accepteer dat die klassieke kijk- en luisterweg dood gaat lopen en werk ondertussen hard door aan de nieuwe mogelijkheden die naast de goeie ouwe radio en ‘zijn jongere broer’ tv inmiddels al groeien en bloeien en die voor de jongere consument het venster zijn op nieuws, andersoortige informatie, amusement en muziek.”

Hybride model

Govert is bang dat de NPO de trouwe, oudere kijker en luisteraar van zich vervreemdt, zelfs wegjaagt, en op zoek gaat naar jeugdigere generaties die (toch niet) niet zullen aanhaken. Hij pleit voor een hybride model en dat vind ik geen gek idee. In Zweden hebben ze er bijvoorbeeld voor gekozen om op lineaire televisie (na het eten op de bank met de gids in hand; ‘wat komt er vanavond op tv?’) programma’s voor 50-plussers aan te bieden. Voor de doelgroep van 20 tot 49 jaar is er een aanbod online. Beide vormen blijken zeer succesvol. Zo ver is het in Nederland nog niet, maar wellicht gaan we daar wel naar toe.

De MAX-missie

De uitdaging voor MAX en de andere omroepen is ondertussen om aantrekkelijke programma’s te (blijven) maken zoals Heel Holland Bakt (maar ook bijvoorbeeld het succesvolle Maestro van AVROTROS), waar niet alleen veel 50-plussers naar kijken, maar ook veel jongere mensen. De verjongingsdrang mag natuurlijk nooit ten koste gaan van de programmering van Omroep MAX. Het bereiken van de oudere kijker is onze missie, dat staat ook in ons eigen beleidsplan en daarvoor hebben we ook weer erkenning gekregen van de minister. Dat zal ik ook altijd blijven verdedigen. Ik zal het gesprek met de NPO blijven voeren en pleiten voor voldoende aanbod voor de steeds maar groeiende groep 50-plussers in Nederland. En deze zomer kunt u zich met mij weer verheugen op MAX Vakantieman, We zijn er Bijna! en Denkend aan Holland.