Angst voor naalden in coronatijd, wat is er te doen aan prikangst als u gevaccineerd moet worden?

Niet bij iedereen klinkt het als muziek in de oren dat er in 2021 uiteindelijk voor alle volwassen Nederlanders een coronavaccin klaarligt. Mensen met angst voor naalden zullen dit eerder als een angstaanjagend vooruitzicht zien. Waar komt prikangst vandaan en is er iets aan te doen?

Medische zorg vermijden

We kunnen bijna geen journaal meer aanzetten of er komen beelden voorbij van mensen die het coronavaccin toegediend krijgen. Voor mensen met angst voor naalden geen prettige aanblik. Niemand vindt een prik krijgen leuk, maar sommige mensen worden al panisch bij alleen de gedachte eraan. Wanneer zij daarnaast de situaties vermijden om geprikt te worden, wordt van een fobie gesproken.

Waar komt prikangst vandaan?

Angst voor naalden wordt ook wel belonefobie genoemd naar ‘belóne’ naald en ‘fobie’ angst in het Grieks. Naast bang voor naalden kan men hierbij ook angst hebben voor andere scherpe of spitse objecten. De angst ontstaat vaak door een traumatische ervaring, maar kan ook ontstaan door negatieve ervaringen van anderen of verkregen informatie. Bij sommigen mensen gaat belonefobie samen met hematofobie, een angst voor bloed, of trypanofobie, angst voor medische procedures met injecties. Maar liefst 1 op de 5 Nederlanders heeft enige mate van prikangst. Circa 10 procent van de volwassenen Nederlanders heeft zeer sterke stressreacties bij behandelingen waarbij naalden aan te pas komen. Henk Schenk van de prikangstpoli in het Meander MC in Amersfoort vertelt tegenover RTL Nieuws: “1 op de 10 mensen durft niet te kijken op het moment van prikken. 1 op de 100 ziet er enorm tegenop en slaapt er niet goed van, en 1 op de 1.000 mensen blokkeert compleet en krijgt een paniekaanval.”

Symptomen van prikangst

• Niet helder meer kunnen denken.
• Trillen, zweten en misselijkheid.
• Hoge adem, hyperventileren.
• Snelle hartslag of druk op de borst.
• Tintelingen, droge mond, duizeligheid.
• Gevoel flauw te vallen.

Als er in de tijd voorafgaand aan de prik al angst ervaren wordt, dan wordt gesproken van anticipatieangst. De spanning kan hoofdpijn, slapeloosheid en vermijdingsdrang veroorzaken en kan soms al dagen van tevoren heftige vormen aannemen.

Tips bij prikangst

• Ook al vindt u het eng, blijf prikken nemen als dit nodig is. De ervaring is dat hoe vaker er wel een prik genomen wordt, de angst vaak vermindert.
• Praat over de angst met een bekende of met uw huisarts.
• Kijk weg op het moment van prikken. Doordat u de naald niet ziet, is de angst vaak minder hevig.
• Is het vooral pijn waarvoor u bang bent, informeer dan of het mogelijk is om een verdovende crème te krijgen.
• Ontspan zoveel mogelijk. Haal een paar keer rustig en diep adem, tot aan uw buik. Een hand op uw buik leggen kan dit vergemakkelijken.
• Zoek afleiding: focus op een punt in de kamer en adem diep en rustig door of maak een praatje met degene die u vaccineert.
• Geef aan dat u prikangst heeft, dan kan degene die u prikt daar rekening mee houden.

Lees ook: Kunnen we het boostervaccin en griepprik na elkaar krijgen?

Therapie

Als uw angst zo groot is dat er sprake is van een fobie, kan professionele hulp helpen om ermee om te gaan. Bij een prikangstpolie wordt er gewerkt met extra veel luisteren en tijd, ontspanningsoefeningen en eventueel medisch lachgas. Het lachgas werkt als een soort roesje en zorgt ervoor dat er een ontspannen gevoel ervaren wordt, waardoor de herinnering aan de situatie zelf ook veel positiever is.

Alternatieven voor naalden in de toekomst

Voor wie injectieangst heeft en niet het vaccineren in zijn geheel, is er hoop voor de toekomst. Er wordt gewerkt aan injectiemethodes met behulp van pleisters en laserstralen. Daarbij is de prik zelf nauwelijks voelbaar en zijn de huidige naalden afwezig. Helaas is dat voor bloedafname geen optie.

Vaccinatieprogramma van de Rijksoverheid

Op de website Vaccinatie tegen het coronavirus van de Rijksoverheid is actuele informatie te vinden over het vaccinatieprogramma en zijn veel gestelde vragen terug te vinden.

Lees ook: welk vaccin krijgen Nederlanders toegediend in de eerste vaccinatieronde?

(Bron: NPO Radio 1, AD, Thuisarts, prikangst.nl, kanaalbehandeling.nl, RTL Nieuws, Men’s Health, Mindtuning, ipzo angstbehandeling)