Wat verandert er met Joe Biden als president van Amerika en hoe zijn de reacties tot nu toe?

Als de 46ste president van de Verenigde Staten wil Joe Biden er vooral voor alle Amerikanen zijn, zowel Democraten als Republikeinen. Dat is één van de eerste boodschappen die Biden uit na zijn verkiezing. Maar wat is er nog meer van hem te verwachten op onder andere het gebied van economie en milieu en de aanpak van het coronavirus? En hoe wordt er vanuit de hele wereld gereageerd op zijn overwinning?

Het volk verenigen

De eerste uitdaging die Joe Biden te wachten staat is het tot op het bot verdeelde Amerikaanse volk meer te verenigen. Tijdens zijn overwinningsspeech in Wilmington (Delaware) richt hij zich tot zowel zijn eigen als de Trump-aanhangers: “We moeten stoppen onze tegenstanders als vijanden te behandelen. Het zijn onze vijanden niet. Het zijn Amerikanen,” zegt hij. Hij ziet daarbij geen rode (Republikeinse) of blauwe (Democratische) staten, maar “de Verenigde Staten”. Daarnaast is er werk aan de winkel op het gebied van de opgelaaide rassenproblematiek. In plaats van hard ingrijpen bij protesten wil Biden de oorzaken bekijken en maatregelen nemen zodat zwarte mannen niet langer buitenproportioneel hard getroffen worden.

Coronavirus aanpakken

Eén van de zaken waarin Joe Biden van mening verschilt met zittende president Trump is de aanpak van de coronapandemie. Tijdens zijn campagne stelt Biden veelvuldig dat Trumps gebrek aan maatregelen het virus zijn gang heeft laten gaan, met veel onnodige doden als gevolg. Biden pleit voor het voorkomen van besmettingen, veel meer testen en een mondkapjesplicht. Hij wacht daarbij niet tot zijn inauguratie in januari 2021, hij heeft laten weten maandag 9 november 2020 al een ‘Coronavirus Task Force’-team in te stellen, dat als taak krijgt de coronapandemie te bestrijden. Dat team zal bestaan uit vooraanstaande wetenschappers en deskundigen en “dat plan zal worden gebouwd op een fundament van wetenschap”, aldus Biden. Biden wil daarnaast een nieuw hulppakket van ruim 2.000 miljard dollar. Dat wil hij inzetten voor extra werkloosheidsuitkeringen, steun voor midden- en klein bedrijf en andere stimuleringsmaatregelen. De Democraten en de Republikeinen hebben daar tot nu toe geen akkoord over weten te sluiten. De Republikeinse Senaat wil niet verder gaan dan 500 miljard dollar.

Trump-maatregelen terugdraaien

Op de agenda van Biden staat het terugdraaien van verschillende maatregelen die Trump de afgelopen 4 jaar genomen heeft, het herstellen van internationale relaties en ontmanteld beleid van oud-president Obama in ere herstellen. Hij wil geen ingrijpende beleidsbeslissingen per tweet en meer overleg. Niet langer ‘America first’, maar internationaal meer aansluiting vinden. Zo wil hij zo gauw zijn presidentschap ingaat per direct terugtreden tot het Klimaatakkoord van Parijs en is hij bereid de Iran-deal te respecteren als Iran zich aan afspraken over het kernprogramma houdt. Daarnaast wil hij Trumps vertrek uit de Wereldgezondheidsorganisatie terugdraaien. Op het vlak van de handel met China deelt hij Trumps mening dat China handelsregels schendt. Hij wil echter niet alleen tegen China optreden, maar hierin samenwerken met Europese bondgenoten en Japan en internationaal sancties afspreken. In hoeverre Biden dat allemaal gaat lukken hangt echter af van hoe de coronapandemie verder verloopt en hoeveel zeggenschap de Democraten verder in Washington krijgen. Het is onder andere nog niet duidelijk wie de meerderheid in de Senaat verkrijgt en dat kan weleens bepalend worden. Bepaalde decreten kan Biden wel met zijn eigen decreten terugdraaien.

Obamacare

Trump werkt er sinds hij president is aan om Obamacare te stoppen. Hiermee krijgen ruim 20 miljoen onverzekerde Amerikanen een dekking voor ziektekosten. Het is Trump tot nu toe niet gelukt de dienst te ontmantelen en als het aan Biden ligt wordt die juist versterkt en uitgebreid. Daar probeert Trump nu alsnog een stokje voor te steken. Het Hooggerechtshof behandelt een verzoek van een reeks staten, plus de regering-Trump om Obamacare helemaal te schrappen. Als de 3 rechters die Trump benoemd heeft daarmee instemmen, hebben de conservatieven in het Hooggerechtshof voldoende stemmen om Obamacare te beëindigen. Dan verliezen een groot aantal Amerikanen dus hun ziektekostenverzekering en moet Biden opnieuw beginnen.

Geen uitbreiding grensmuur Mexico

Ook op het gebied van immigratiebeleid verschillen de Democraat en Republikein behoorlijk van mening. Zo heeft Trump Mexicanen tijdens zijn 1e toespraak als presidentskandidaat weggezet als ‘verkrachters en drugsdealers’. Biden wil echter direct de bouw van de muur aan de grens met Mexico stilleggen. Voor de zogenoemde ‘Dreamers’, die als kind illegaal met hun ouders het land ingekomen zijn, wil Biden een mogelijkheid bieden om het Amerikaans staatsburgerschap te krijgen. In plaats van alle illegalen uitzetten, wil Biden zich richten op degenen die overlast geven. En hij wil het aantal van maximaal 15.000 vluchtelingen die Trump in 2021 wil toelaten drastisch verhogen. Daarnaast wil Biden het omstreden inreisverbod van Trump voor mensen uit een reeks islamitische landen beëindigen.

Economie en milieu

Biden is bezig met een economisch herstelplan waarmee hij miljoenen nieuwe banen wil creëren. Zo wil hij over een periode van 10 jaar 7.000 miljard dollar investeren in het verbeteren van de wegen en bruggen, het ontwikkelen van een groene economie en projecten die vooral ten goede komen van de lage en middeninkomens. Het benodigde bedrag wil hij binnenhalen door een Republikeinse belastingverlaging terug te draaien en door de inkomsten van bedrijven en rijke Amerikanen te belasten. Met die laatste maatregel wil hij ook de uitbreiding van Obamacare bekostigen.

Reacties vanuit de wereld

Terwijl Trump zich niet neerlegt bij een verlies en verschillende juridische processen heeft gelanceerd, hebben vele wereldleiders Biden en zijn running mate Kamala Harris al wel gefeliciteerd.

-Vanuit Nederland reageert premier Mark Rutte via Twitter: “Namens het kabinet feliciteer ik @JoeBiden en @KamalaHarris van harte met hun overwinning bij de spannende Amerikaanse presidentsverkiezingen. Ik kijk ernaar uit om de goede relatie tussen onze landen voort te zetten en hoop hem hier snel persoonlijk over te spreken”. Minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel) zegt bij WNL op Zondag het “geweldig” te vinden dat Joe Biden is gekozen als de volgende president van de Verenigde Staten en in zijn toespraak opgeroepen heeft tot eenheid en verbinding. “Ook de combinatie van Joe Biden en Kamala Harris, vanwege haar achtergrond, super. Het is een belangrijk signaal”, zegt Kaag. Ook minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok feliciteert via Twitter: “Felicitaties aan @JoeBiden & @KamalaHarris. Zie er naar uit de sterke band tussen Nederland en de Verenigde Staten, onder andere op gebied van veiligheid, voort te zetten. Samenwerking tussen Europa & de VS is cruciaal om de economie weer op gang te krijgen & om democratische vrijheden en mensenrechten te verdedigen.”

-De Duitse bondskanselier Angela Merkel “kijkt uit naar de toekomstige samenwerking met president Biden. Onze trans-Atlantische vriendschap is onvervangbaar als we de grote uitdagingen van onze tijd willen overwinnen.”

-De Britse premier Boris Johnson feliciteert Biden ook met de overwinning en zegt ernaar uit te kijken om nauw met hem samen te werken aan hun gedeelde prioriteiten.

-President Emmanuel Macron van Frankrijk roept in een tweet de aankomend president op “samen” op te treden om “de uitdagingen van vandaag aan te gaan”.

-Vanuit Republikeinse hoek zijn er felicitaties van onder andere de voormalige president George W. Bush. “Hoewel we verschillende politieke opvattingen hebben, ken ik Joe Biden als een goed mens die de kans heeft gegrepen om ons land te leiden en verenigen”, zegt de oud-president onder andere in zijn verklaring. Ook van Bush’ broer Jeb, voormalig gouverneur van Florida, heeft Biden felicitaties ontvangen.

-Vanuit China en Rusland zijn er geen felicitaties gekomen. In plaats daarvan is maandag 9 november 2020 een verklaring gekomen dat ze wachten met het feliciteren van de winnaar van de Amerikaanse presidentsverkiezingen tot de uitslag officieel is. Oud-president van de Sovjet-Unie Michail Gorbatsjov (89) heeft wel van zich laten horen. Tegen persbureau Interfax zegt hij dat de betrekkingen tussen Washington en Moskou onder president Joe Biden waarschijnlijk zullen verbeteren.

(Bron: ANP, De Volkskrant, NOS)