Hebben spieren een geheugen en zorgt spiergeheugen voor sneller herstel na stilzitten?

Heeft u altijd veel bewogen, maar door de coronamaatregelen of een andere reden langere periode min of meer stilgezeten? Het lijkt erop dat als u uw oude gewoonte van veel bewegen weer oppakt, u sneller weer op uw oude niveau bent, dan iemand die altijd al weinig bewogen heeft. Te danken aan het geheugen van uw spieren, ook wel spiergeheugen genoemd.

De werking van het spiergeheugen

Iemand die voor het eerst in zijn of haar leven aan krachttraining doet, heeft behoorlijk wat tijd nodig om spieren te kweken. Zeker wie er op latere leeftijd mee begint. Heeft diegene eerder juist al veel getraind, maar door een periode van rust spierweefsel verloren, dan zal die veel sneller weer op het oude niveau terugkomen. Het lijkt daarmee alsof spierweefsel iets van een geheugen heeft, waardoor sneller de eerdere staat van de spieren bereikt wordt.

Spiergeheugen in de hersenen

Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat spieren een geheugenfunctie hebben. Er zijn 3 vormen van: spiergeheugen in de hersenen, in de spiercellen en in de genen. De eerste vorm gaat over de verbindingen in de hersenen, die bij herhaling sterker worden. Wie eenmaal heeft leren fietsen vergeet bijvoorbeeld nooit meer hoe dat moet. Door dit motorische geheugen onthouden we beter hoe bepaalde oefeningen uitgevoerd moeten worden. Toch verklaart dit niet hoe het komt dat beginnende sporters nog altijd langzamer zijn als ze hun oefeningen inmiddels perfect uitvoeren.

Spiergeheugen in de spiercel

Het proces van het spiergeheugen blijkt zich in de spiercellen te bevinden. De vloeistof in de spiercel (cytoplasma) maakt het mogelijk dat spiervezels groeien en spiercelkernen aangemaakt worden. Eerder is aangenomen dat extra celkernen weer verdwijnen, zodra iemand niet meer traint en de spieren zwakker worden. Uit recent onderzoek blijkt echter dat de extra spiercelkernen máánden na de laatste training nog gewoon aanwezig zijn: spiergeheugen dus. Hun spieren bouwen zich na een periode van stilstand daardoor weer snel op. En daarmee hebben ervaren sporters een voorsprong op beginnende sporters, die er veel langer over doen om dezelfde massa aan spieren te kweken.

Spiergeheugen in de genen

De andere, meest recent ontdekte vorm van spiergeheugen is te vinden in het DNA. Uit onderzoek van Keele University blijkt dat spiergroei die eerder ontwikkeld is, in de genen wordt onthouden, schrijft Gezondheidsnet. Wie daarom na lange tijd weer de spieren traint, zal merken dat door deze ‘geheugenfunctie’ de spiergroei sneller herstelt. Dat verklaart waarom u snel weer op uw oude niveau trainingen kunt uitvoeren en niet weer helemaal terug bij af bent.

Muis vs. mens

Feit is overigens wel dat bovenstaande ontdekkingen vooral naar voren zijn gekomen na proeven bij muizen. De wetenschap is er (nog) niet helemaal over uit of het voor mensen ook precies zo werkt. “Maar er lijken aanwijzingen te zijn dat je minstens 5 tot 10 jaar blijft profiteren van een periode van flinke training, ook als je vervolgens een tijd stilzit”, zegt krachttrainingsdeskundige Sander Kers erover tegen Nu.nl. “Een soort cadeautje voor het harde werken,” aldus Kers. Te danken aan een toegenomen aantal celkernen, dat zoals hierboven beschreven dus niet zomaar verdwijnt. Ook hoogleraar fysiologie van inspanning en voeding Luc van Loon van Maastricht University, stelt dat er duidelijke aanwijzingen zijn dat mensen die eerder gesport hebben, later sneller weer op niveau zijn.

Rustig heropbouwen

De spieren mogen dan misschien sneller weer terug op hun oude niveau komen door het spiergeheugen, maar het is niet verstandig meteen weer voluit te trainen. Volgens Kers kan dit tot flinke spierschade lijden. “Trek 8 tot 12 weken uit voor een geleidelijke opbouw en bouw voldoende rust in tussen de sets”, adviseert hij. “Zorg er verder voor dat je meer eiwitten eet en mijd alcohol, want dat breekt spieren af.” Van Loon vult aan: “Een beetje spierpijn hoort erbij, maar het is niet nodig om spieren te kweken.” En een geleidelijke opbouw voorkomt tevens blessures.

(Bron: Gezondheidsnet, Nu.nl, Drogespieren.nl)